Ngày 21/3, Ủy ban Nhân dân thành phố Tuyên Quang (tỉnh Tuyên Quang) khai mạc Lễ hội đền Hạ, đền Thượng và đền Ỷ La. Đây là lễ hội truyền thống của người dân thành phố Tuyên Quang, thu hút hàng vạn du khách thập phương trong và ngoài tỉnh tham dự.
Ông Đỗ Đình Đạt, Phó Chủ tịch UBND thành phố Tuyên Quang cho biết: Lễ hội được tổ chức nhằm phát huy, tôn vinh những giá trị văn hóa của nhân dân các dân tộc trên địa bàn thành phố Tuyên Quang, đặc biệt là Tín ngưỡng thờ Mẫu Thoải – Mẹ Nước. Lễ hội là dịp để nhân dân các dân tộc thành phố Tuyên Quang thành kính, tỏ lòng tri ân công đức Thánh Mẫu đối với cộng đồng các dân tộc sinh sống trên địa bàn; đồng thời bày tỏ khát vọng cuộc sống ấn no, hạnh phúc, nhân cường, vật thịnh, mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu, nhà nhà an khang, thịnh vượng…
Đây cũng là dịp giới thiệu, quảng bá, tôn vinh, phát huy các giá trị văn hóa, các di tích cấp quốc gia của thành phố Tuyên Quang với bạn bè, du khách trong nước và quốc tế, góp phần vào sự phát triển chung của ngành du lịch Tuyên Quang.
Lễ hội rước mẫu đền Hạ, đền Thượng và đền Ỷ La diễn ra ở ba ngôi đền gồm: đền Hạ, phường Tân Quang; đền Thượng, xã Tràng Đà và đền Ỷ La, phường Ỷ La. Ba ngôi đền này là những di tích văn hóa linh thiêng của tín ngưỡng thờ Mẫu, tạo nên không gian văn hóa độc đáo, giàu bản sắc tại thành phố Tuyên Quang. Với những giá trị văn hóa, tâm linh độc đáo, năm 2018, Lễ hội đền Hạ, đền Thượng và đền Ỷ La đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Lễ hội bắt nguồn từ huyền thoại về các Thánh Mẫu vốn là những nàng công chúa con vua, du ngoạn thắng cảnh sông Lô và bay về trời. Nhân dân lập đền Tam Kỳ (nay là đền Hạ) thờ chị và đền Thượng là nơi thờ em. Thánh Mẫu đền Ỷ La là do sự thay đổi về vị trí thờ của người chị. Hàng năm, họ gặp nhau 2 lần vào trung tuần tháng 2 và tháng 7 Âm lịch. Khi rước bài vị của Mẫu từ đền Thượng và đền Ỷ La về đền Hạ là biểu hiện của sự đoàn tụ, sum họp gia đình của hai chị em Ngọc Lân và Phương Dung công chúa (Thánh Mẫu).
Lễ hội đền Hạ, đền Thượng và đền Ỷ La năm 2024 diễn ra từ ngày 20 - 25/3 với các hoạt động như liên hoan trình diễn thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ mẫu Tam phủ, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian...
Thành phố Tuyên Quang hiện có 14 ngôi đền, trong đó có 12 đền thờ Mẫu. Tuyên Quang còn được coi là nơi thờ chính của Mẫu Thoải - Mẹ Nước lớn nhất cả nước. Các đền thờ Mẫu tại Tuyên Quang được hình thành sớm và linh thiêng trong tín ngưỡng thờ Mẫu. Đây là những điều kiện thuận lợi để Tuyên Quang đẩy mạnh phát triển du lịch tâm linh thu hút khách tham quan.
Tỉnh Tuyên Quang phấn đấu đến năm 2025, đón hơn 2,6 triệu lượt khách du lịch. Doanh thu từ du lịch đạt hơn 4.000 tỷ đồng, đóng góp khoảng 5% cho GRDP và tạo việc làm cho khoảng 20.000 lao động.
Quang Cường
