“Hãy dùng kháng sinh đúng cách vì tương lai của chính chúng ta” là chủ đề của Tuần lễ nâng cao nhận thức về phòng, chống kháng thuốc do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phát động hàng năm trên toàn thế giới.
Lễ mít tinh hưởng ứng Tuần lễ nâng cao nhận thức về phòng, chống kháng thuốc do Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổ chức Y tế Thế giới, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc tổ chức chiều 25/11, tại Hà Nội đã thu hút đông đảo các đại biểu đến từ các bộ, ban, ngành Trung ương và các tổ chức quốc tế.
Kháng thuốc - vấn đề y tế toàn cầu
Tại Lễ mít tinh, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, kháng thuốc ngày nay không chỉ của riêng quốc gia nào mà là vấn đề y tế toàn cầu, đặc biệt nổi trội ở các nước đang phát triển. Thế giới mỗi năm có hàng chục ngàn người tử vong do kháng thuốc và phải chi phí hàng chục tỷ đô la cho kháng thuốc.
Theo báo cáo toàn cầu về kháng thuốc năm 2014 của Tổ chức Y tế thế giới được tổng hợp từ 114 quốc gia trên khắp các khu vực cho thấy, người bệnh phải nằm viện lâu hơn và tỷ lệ tử vong tăng lên ở tất cả các nhóm tuổi. Tại châu Âu, số ngày nằm viện tăng 2,5 triệu ngày, tỷ lệ tử vong 25.000 người/năm; tại Thái Lan, tăng hơn 3,2 triệu ngày nằm viện và tử vong 38.000 người/năm; tại Mỹ khoảng 2 triệu người mắc bệnh nhiễm khuẩn và tử vong 23.000 người/năm. Điều này tác động đến kinh tế, xã hội hết sức to lớn, đặc biệt ở các nước nghèo, kém phát triển.
Kháng thuốc và xu hướng gia tăng kháng thuốc là hiểm họa ngày càng lớn đối với con người và nền kinh tế Việt Nam do việc sử dụng kháng sinh ngày càng gia tăng, thiếu kiểm soát trong y tế cũng như trong chăn nuôi và càng đáng báo động hơn khi nó xâm nhập vào chuỗi thức ăn, môi trường sinh thái.
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết, Việt Nam đã hưởng ứng lời kêu gọi của Tổ chức Y tế thế giới “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa” và là một trong số các nước đi đầu trong việc xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về chống kháng thuốc giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2020. Mục tiêu là đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống kháng thuốc, nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác phòng, chống dịch bệnh, khám chữa bệnh góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.
“Năm 2020, Việt Nam đối phó với dịch bệnh COVID-19, ngay từ khi bệnh chưa xâm nhập vào Việt Nam, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn về chẩn đoán điều trị. Tất cả tài liệu của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã rất đầy đủ. Phác đồ điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus Corona chủng mới tại Việt Nam cũng xuất phát từ những nghiên cứu của Trung Quốc và các nước khác, cũng như những kinh nghiệm của người thầy thuốc qua điều trị cho hàng trăm, hàng nghìn ca điều trị bên Trung Quốc và dựa trên thông tin từ những trung tâm nghiên cứu lớn của WHO. Từ những kinh nghiệm của đồng nghiệp, Việt Nam đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho mình. Hiện phương pháp điều trị của chúng ta là chưa cần những thuốc điều trị đặc biệt mà vẫn sử dụng những loại thuốc sẵn có trong đó có nhiều loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus và thuốc kháng nấm theo từng tình trạng của mỗi người bệnh”. Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay.
Đặc biệt, Bộ Y tế đang tiến hành bổ sung sửa đổi "Hướng dẫn thực hiện quản lý sử dụng kháng sinh trong bệnh viện" nhằm bổ sung, sửa đổi các nội dung mới về quản lý sử dụng kháng sinh, việc phân chia các nhóm kháng sinh theo mức độ quản lý, hoàn thiện quy trình phê duyệt kháng sinh thuộc nhóm cần dự trữ
Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho biết, một trong những ưu tiên của WHO là tiếp tục hỗ trợ xây dựng năng lực quốc gia cho hệ thống giám sát và tiêu thụ kháng sinh. Những số liệu này cần phải có sớm nhất để hỗ trợ xây dựng chính sách về sử dụng kháng sinh trong bệnh viện, trong cộng đồng và để quản lý đại dịch kháng thuốc .
Rủi ro lớn cho sức khỏe cộng đồng
Theo bà Nguyễn Thu Thủy, Phó cục Trưởng Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), ở Việt Nam, kháng sinh được sử dụng rộng rãi, không chỉ để điều trị bệnh mà còn được sử dụng để phòng bệnh trong chăn nuôi động vật. Sử dụng không đúng cách thuốc kháng sinh sẽ dẫn tới sự kháng thuốc của vi khuẩn và tồn dư kháng sinh trong động vật làm thực phẩm cho người. Với số lượng lớn thịt gia cầm và lợn mà người Việt Nam tiêu dùng hàng ngày, vấn đề này có thể là một rủi ro lớn với sức khỏe cộng đồng và có tiềm năng trở thành những bệnh mới nổi lây truyền sang người hoặc những bệnh mới nổi truyền qua thực phẩm.
“Để kiểm soát tốt việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, chúng tôi kêu gọi sự tham gia tích cực của chính quyền các cấp, các tổ chức, ban ngành trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, để người chăn nuôi có trách nhiệm trong việc sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh cho động vật. Đồng thời kêu gọi sự tham gia tích cực của người chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi và sản xuất thuốc thú y. Đây là các nhân tố cung ứng, sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản; là nhân tố quan trọng trong công cuộc phòng, chống kháng kháng sinh”, Phó cục Trưởng Cục Thú y nói.
Được ca ngợi như một điều kỳ diệu trong y học hiện đại, thuốc kháng sinh đã thay đổi cuộc chơi trong việc đánh bại các vi khuẩn nguy hiểm - giúp nhiều trẻ em sống sót hơn và tuổi thọ của người lớn được kéo dài. Bức tranh đó đang thay đổi đáng kể. Nhiều năm lạm dụng thuốc kháng sinh của con người cũng như đối với động vật đã tạo điều kiện cho vi khuẩn xây dựng sức đề kháng với thuốc kháng sinh, khiến chúng hầu như không hiệu quả. Trên khắp thế giới, con người, thực vật và động vật đang chết vì những bệnh nhiễm trùng không còn có thể chữa trị được nữa - ngay cả với những loại thuốc kháng sinh tiên tiến nhất.
Để đẩy mạnh truyền thông phòng, chống kháng thuốc, trong 5 năm qua, Bộ Y tế phối hợp với các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các Bộ có liên quan và các tổ chức quốc tế: WHO, FAO đã tổ chức tuần lễ truyền thông về phòng, chống kháng thuốc. Theo đó, năm 2015 -2016, chủ đề “Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa”; năm 2017-2018 , chủ đề “Sử dụng kháng sinh có trách nhiệm”; năm 2019, chủ đề “Sử dụng kháng sinh thông minh”; năm 2020, chủ đề “Sử dụng kháng sinh đúng cách vì tương lai của chính chúng ta”.
Bích Thủy
