 |
| Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chủ trị hội nghị trực tuyến rút kinh nghiệm công tác chỉ đạo ứng phó và khắc phục hậu quả mưa lũ. Ảnh: Vũ Sinh- TTXVN |
* Khắc phục và hỗ trợ kịp thời
Theo ông Trần Quang Hoài, Phó Tổng Cục trưởng, Tổng cục Thủy Lợi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, hai đợt mưa lũ vừa qua đã làm 65 người chết và mất tích, 191.084 nhà bị ngập nước, 22.151 ha lúa bị ngập, hư hại,... Tổng thiệt hại về vật chất ước tính trên 7.198 tỷ đồng.
Trước thực tế thiệt hại do mưa lũ gây ra, Chính phủ, các Bộ, ngành đã tập trung hỗ trợ địa phương; tổng hợp nhu cầu hỗ trợ ban đầu, họp liên ngành và kịp thời trình Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ kinh phí cho các tỉnh: đã xuất cấp 4.414 tấn lương thực, 400.000 viên Cloramin B, 200 cơ số thuốc hỗ trợ 4 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình (Nghệ An 908,235 tấn gạo, Hà Tĩnh 2005,905 tấn gạo, Quảng Bình 1.500 tấn gạo; mỗi tỉnh 100.000 viên thuốc Cloramin B và 50 cơ số thuốc); trình Chính phủ hỗ trợ 305 tỷ đồng cho 14 tỉnh bị thiệt hại trong 2 đợt lũ vừa qua và 2.016 tấn lúa giống, 325 tấn ngô, 58 tấn rau.
 |
| Ảnh minh họa- TTXVN |
Các địa phương bị thiệt hại khẩn trương triển khai công tác khắc phục hậu quả: Tổ chức tìm kiếm người mất tích, cứu chữa người bị thương, tổ chức thăm hỏi, động viên các gia đình có người bị chết, bị thương và trích ngân sách địa phương để hỗ trợ theo quy định. Huy động lực lượng, đặc biệt là lực lượng vũ trang, thanh niên để tổ chức khắc phục hậu quả vệ sinh môi trường, phun thuốc tiêu độc, khử trùng, xử lý nước sinh hoạt, cung cấp thuốc chữa bệnh, hóa chất để xử lý, kiểm soát dịch bệnh, cung cấp gạo, nước uống cho vùng thiếu đói; tổ chức thống kê đánh giá thiệt hại, xác định nhu cầu cứu trợ.
Nhiều đoàn công tác của các Bộ, ngành đi kiểm tra và chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả mưa lũ, việc xả lũ hồ chứa, các hoạt động ủng hộ bằng vật chất và tinh thần đối với bà con vùng lũ lụt miền Trung. Ngoài ra, sự chỉ đạo sát sao của các địa phương, sự tham gia, chung sức của cả cộng đồng, các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan, nổi bật là những hoạt động của Hội Chữ Thập đỏ, các văn nghệ sỹ,… đã góp phần đẩy nhanh công tác khắc phục hậu quả, hỗ trợ người dân vùng lũ sớm ổn định đời sống, phục hồi sản xuất sau các đợt mưa lũ. Chỉ sau 1-2 ngày sau khi nước rút, các tuyến đường giao thông bị sạt lở, tuyến đường sắt Bắc - Nam đã được khắc phục bước đầu để thông tuyến.
* Cần nghiêm túc rút kinh nghiệm
Tuy vậy, thiệt hại về người vẫn còn lớn, nguyên nhân chính vẫn do một số bộ phận người dân, chính quyền địa phương còn chủ quan, thiếu kỹ năng ứng phó, chưa thực hiện nghiêm túc, triệt để Công điện của Chính phủ và các cấp, nhất là khi lũ lên nhanh. Công nghệ dự báo bao gồm hệ thống quan trắc, rada, lưới trạm khí tượng thủy văn, nhất là tại các vùng địa hình phức tạp, chia cắt còn chưa đáp ứng được yêu cầu của công tác dự báo mưa lũ ngày càng đòi hỏi phải chính xác và sớm hơn. Nhiều hồ chứa thiếu thiết bị quan trắc khí tượng thủy văn khu vực thượng lưu hồ, thiết bị thông tin cảnh báo, xây dựng và cập nhật bản đồ ngập lụt, phương án đảm bảo an toàn hạ du, việc phối hợp với địa phương và thông tin xả lũ còn hạn chế.
Sự phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt đối với hệ thống đường giao thông, cầu, cống trên các quốc lộ, tỉnh lộ, đường sắt Bắc Nam, các khu kinh tế, khu công nghiệp, đô thị,.. làm co hẹp lòng dẫn thoát lũ là một trong những nguyên nhân dẫn đến mực nước lên nhanh, tăng thời gian và chiều sâu ngập lũ làm gia tăng thiệt hại và chậm quá trình khắc phục hậu quả.
Biến đổi khí hậu làm cho tình hình thiên tai ngày càng cực đoạn, bất thường. Ngoài ra, do đặc điểm khu vực miền Trung và Tây Nguyên có địa hình chia cắt mạnh, sông ngắn, dốc, những năm gần đây chất lượng rừng đầu nguồn bị suy giảm dẫn đến phương án phòng chống mưa lũ tại các địa phương và người dân gặp nhiều khó khăn và đặt ra những thách thức mới, khó lường. Trang thiết bị cứu hộ cứu nạn của các lực lượng chủ lực và đặc biệt là ở địa phương còn thiếu nhiều, một số nơi còn chưa phù hợp và đang là nhu cầu cấp bách của nhiều địa phương.
 |
| Mưa lũ gây ngập lụt nhiều địa phương ở Qyuangr Ngãi. Ảnh Trần Lê Lâm- TTXVN |
Cơ quan thường trực tham mưu chỉ đạo điều hành về phòng chống thiên tai tại các cấp từ Trung ương đến địa phương còn thiếu cả về cơ sở hạ tầng, lực lượng, trang thiết bị, cơ sở dữ liệu… dẫn đến công tác tham mưu chưa kịp thời, hiệu quả chưa cao. Việc tổng hợp thống kế thiệt hại còn thiếu chính xác, đề xuất kiến nghị và xử lý giải quyết hỗ trợ nhất là về gạo, giống, thuốc xử lý vệ sinh môi trường,.. còn chậm, chưa kịp thời mặc dù đã được đôn đốc, nhắc nhở; quy trình xử lý hỗ trợ còn dài và mức hộ trợ chỉ đáp ứng một phần rất nhỏ so với yêu cầu của địa phương.
* Thực hiện ngay các giải pháp khả thi
Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng chỉ rõ, trước mắt cần tập trung ứng phó với mưa lũ đang diễn ra tại một số tỉnh miền Trung, có giải pháp giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra (chú trọng hỗ trợ kịp thời các hộ dân có người bị chết, bị thương do ảnh hưởng của mưa lũ); tiếp tục tổ chức tìm kiếm người mất tích. Sau vệ sinh môi trường, phòng, chống dịch bệnh, các địa phương tiếp tục huy động các lực lượng khôi phục các công trình thiết yếu, hỗ trợ nhân dân khôi phục nhà cửa, sản xuất sớm ổn định đời sống.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các cơ quan liên quan và các địa phương tổ chức điều tra vết lũ, nhận dạng lũ; đánh giá ảnh hưởng, tác động tới đời sống, cơ sở hạ tầng vùng hạ du của các hồ chứa thủy điện, thủy lợi trong hai đợt mưa lũ vừa qua, đề xuất trình Chính phủ giải pháp căn cơ đảm bảo phòng, chống lũ an toàn, phù hợp với từng giai đoạn hiện nay. Bộ Công Thương phối hợp với các địa phương tăng cường quản lý, giám sát xả lũ các hồ chứa, đồng thời điều chỉnh phù hợp với thực tế để đảm bảo tích nước, phục vụ sản xuất năm 2017, đảm bảo đủ nhu yếu phẩm phục vụ nhân dân; Đẩy mạnh việc xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du các hồ chứa để làm cơ sở rà soát, điều chỉnh bổ sung các phương án ứng phó với mưa, lũ theo phương châm “4 tại chỗ” nhằm chủ động xử lý kịp thời các tình huống bất thường.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, đơn vị liên quan, các địa phương nâng cao công nghệ dự báo bao gồm hệ thống quan trắc, rada, lưới trạm khí tượng thủy văn, nhất là tại các vùng địa hình phức tạp, chia cắt để đáp ứng yêu cầu của công tác dự báo mưa lũ ngày càng đòi hỏi phải chính xác và kịp thời hơn. Huy động các nguồn lực hợp pháp trong xã hội để tăng các trạm đo mưa, mực nước tự động tại cộng đồng, nhất là đối với các vùng thường xuyên bị ngập lũ, sạt lở đất,.. tăng cường năng lực của cán bộ làm công tác truyền thông để truyền tải, phản ánh thông tin, tình hình thiên tai đến cộng đồng đảm bảo đúng quy định và sát với diễn biến thực tế.
Phó Thủ tướng lưu ý về lâu dài, cần tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực, nhận thức cho cán bộ làm công tác phòng, chống thiên tai và cộng đồng; phổ biến kinh nghiệm phòng chống lũ theo phương châm 4 tại chỗ; thực hiện đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng đảm bảo đúng kế hoạch được phê duyệt.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Xây dựng, các địa phương sớm đánh giá thực trạng rừng đầu nguồn, phòng hộ; có kế hoạch cụ thể cho việc trồng mới, khoanh nuôi, phát triển và bảo vệ rừng. Hạn chế tối đa việc đầu tư xây dựng công trình, cơ sở hạ tầng ảnh hưởng đến diện tích rừng phòng hộ đầu nguồn. Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương chủ động rà soát lại các công trình, có giải pháp di dân, bố trí, sắp xếp lại các khu dân cư một cách hợp lý tại khu vực nguy hiểm thường xuyên bị ảnh hưởng nặng nề về lũ bão nhằm phòng tránh và ứng phó hiệu quả với bão, mưa lũ.
 |
| Quang cảnh hội nghị trực tuyến. Ảnh: Vũ Sinh- TTXVN |
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, cần xem xét, bổ sung trạm đo mưa, xây dựng các trạm đo mưa cộng đồng, trạm cứu hộ ở các tỉnh miền Trung (đặc biệt là khu vực Bắc Trung Bộ), đầu tư phương tiện, trang thiết bị phù hợp với thực tế địa phương, củng cố lực lượng làm công tác tìm kiếm cứu nạn để xử lý các tình huống phức tạp và chủ động sơ tán dân khi có lũ lớn. Triển khai các giải pháp ưu tiên nâng cao năng lực ứng phó với thiên tai trong điều kiện biến đổi khí hậu, thiên tai cực đoan, bao gồm: mở rộng mặt cắt tiêu thoát lũ tại các hệ thống kênh tiêu, cầu, cống không đủ khẩu độ; xử lý chống sạt lở cửa sông ven biển tại các khu đông dân cư, khu kinh tế; phòng, chống sạt lở đất, lũ quét tại các khu vực miền núi; triển khai chương trình nâng cấp đê điều, hồ đập đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt….
Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn phối hợp với các địa phương rà soát lại các phương án cứu nạn đảm bảo hiệu quả. Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các địa phương có kế hoạch xây dựng, nâng cấp bộ máy thường trực tham mưu chỉ đạo điều hành về phòng chống thiên tai, trong đó ưu tiên về cơ sở hạ tầng, lực lượng, trang thiết bị, cơ sở dữ liệu, áp dụng các công nghệ tiên tiến hỗ trợ công tác chỉ đạo điều hành, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai. Ban Chỉ đạo hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc và tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Tăng cường và ưu tiên nguồn lực từ ngân sách Trung ương, dự phòng và các nguồn vốn khác cho xây dựng cơ sở hạ tầng phòng, chống thiên tai và hỗ trợ thiệt hại, xem xét, điều chỉnh rút gọn quy trình hỗ trợ thiệt hại và tổ chức thực hiện đảm bảo kip thời theo hướng xử lý khẩn cấp./.
