 |
| Bồn đựng của nhà truyền thống Đắk R’Moan không có nước nên không thể phòng cháy chữa cháy cho căn nhà. Ảnh: Ngọc Minh - TTXVN |
Tọa lạc tại trung tâm bon Đắk R’Moan, xã Đắk R’Moan là nhà truyền thống của người M’Nông được xây dựng khang trang, bề thế. Ngôi nhà được khởi công xây dựng từ năm 2016 và đưa vào sử dụng từ tháng 1/2018. Đến nay, dù đơn vị chủ đầu tư là Phòng Văn hóa – Thông tin thị xã Gia Nghĩa đã ký nghiệm thu hơn một năm nhưng đơn vị thụ hưởng là UBND xã Đắk R’Moan vẫn chưa tiếp nhận công trình.
Theo phản ánh của người dân địa phương, ngôi nhà mới được đưa vào sử dụng hơn một năm nhưng đã có nhiều dấu hiệu xuống cấp, khó đảm đương được trọng trách là nơi lưu giữ, bảo tồn văn hóa và tạo nên một không gian truyền thống cho sinh hoạt cộng đồng.
Ông Điểu Nham, Trưởng bon Đắk R’Moan cho biết, nhìn chung kiến trúc ngôi nhà tương đối đúng với truyền thống của người M’Nông. Ngôi nhà sử dụng nhiều chất liệu truyền thống như lợp tranh, phên (tường) bằng tre, cột tròn bằng gỗ tự nhiên và nền xi măng. Tuy nhiên, nhiều chất liệu không đảm bảo chất lượng hoặc quá trình xử lý không tuân theo kinh nghiệm truyền thống nên nhanh chóng xuống cấp, hư hỏng.
 |
| Vật liệu xây dựng nhà không đảm bảo chất lượng nên đã nhanh chóng xuống cấp. Ảnh: Ngọc Minh - TTXVN |
Đưa chúng tôi đi tham quan ngôi nhà, ông Điểu Nham chỉ tay xuống nền nhà và cho biết: Nơi đây được đổ một lớp bê tông mỏng, chủ yếu là… cát nên tại nhiều vị trí chỉ cần dùng tay là có thể bóc lên nhiều mảng; phần mái có nhiều nơi hư hỏng, dột nát; cột nhà, phên cũng không đảm bảo chất lượng.
Theo lời ông Điểu Nham, nguyên nhân là do đơn vị thi công sử dụng tranh còn non để lợp mái. Nếu sử dụng tranh già, tuổi thọ được 7 – 8 năm, còn sử dụng tranh non chỉ 1 - 2 năm. Bên cạnh đó, gỗ, tre khi đưa vào sử dụng làm nhà cũng vẫn còn tươi, nên khi làm xong bị nứt nẻ, hở toác. Thêm nữa, giếng khoan trong khuôn viên nhà truyền thống cũng không bơm được nước. Hệ thống phòng cháy chữa cháy, vốn phụ thuộc và nước từ giếng khoan, vì vậy cũng không hoạt động được.
Ông Lê Đình Thắng, Chủ tịch UBND xã Đắk R’Moan cho biết việc xây dựng nhà truyền thống nằm trong kế hoạch xây dựng bon Đắk R’Moan trở thành bon điểm trong xây dựng nông thôn mới. Công trình cũng được kỳ vọng giúp phát triển du lịch cộng đồng. Tổng kinh phí gần 3,5 tỷ đồng.
 |
| Nền nhà truyền thống chủ yếu là… cát. Ảnh: Ngọc Minh - TTXVN |
Cũng theo ông Lê Đình Thắng, qua hơn một năm đưa vào sử dụng, xã nhận thấy một số hạng mục của công trình chưa đảm bảo chất lượng cả về chất lượng vật liệu lẫn cách thức xử lý. Hiện nay, UBND xã mới chỉ nhận bàn giao thực tế các trang thiết bị, chưa tiếp nhận bàn giao đầy đủ công trình. Mong muốn của xã hiện nay là các đơn vị thi công, chủ đầu tư sớm khắc phục, sửa chữa công trình, đảm bảo chất lượng đúng như báo cáo kinh tế - kỹ thuật đã được phê duyệt. Khi đó, xã mới tiếp nhận bàn giao chính thức.
Bà Nguyễn Thị Sâm, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên xây dựng Trí Nguyên (thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông), đơn vị thi công, cho biết đơn vị đang tiếp tục việc sửa chữa, bảo hành công trình. Những vị trí nào không đảm bảo chất lượng sẽ được tiếp tục khắc phục trong thời gian tới. Bà Sâm cũng khẳng định đơn vị thi công làm hết trách nhiệm và công trình đã được nghiệm thu, bàn giao, đưa vào sử dụng từ đầu năm 2018.
Liên quan tới vấn đề này, ông Võ Hoàng Sơn, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin (UBND thị xã Gia Nghĩa), đơn vị chủ đầu tư công trình cho biết, người ký biên bản bàn giao công trình là bà Đặng Thị Hồng Liên, nguyên Trưởng phòng và hiện đã nghỉ hưu. Ông Sơn mới nhận công tác nên chưa nắm rõ. Phòng Văn hóa – Thông tin thị xã sẽ kiểm tra thực tế công trình cũng như các vấn đề liên quan và thông tin với báo chí sau.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Đắk Nông, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa cho hay đã chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh các thông tin liên quan đến phản ánh của người dân về chất lượng nhà truyền thống bon Đắk R’Moan. UBND thị xã Gia Nghĩa sẽ thông tin với báo chí khi có thông tin chính thức, đầy đủ. Quan điểm của UBND thị xã là sẽ xử lý nghiêm các sai phạm (nếu có) của các cá nhân, tổ chức liên quan, đảm bảo chất lượng, tuổi thọ cũng như ý nghĩa về văn hóa, truyền thống của công trình.
Rõ ràng, hiện trạng của nhà truyền thống bon Đắk R’Moan cho thấy, công trình đã được xây dựng lên bằng nhiều chất liệu không đảm bảo chất lượng. Những góp ý của người dân M’Nông tại địa phương đã không được tiếp thu đầy đủ. Các ngành chức năng thị xã Gia Nghĩa cần sớm có các giải pháp khắc phục, sửa chữa cũng như xử lý nghiêm các sai phạm liên quan./.
Hưng Thịnh
TTXVN
