Ngày 29/3, tại Hà Nội, Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị định quy định về xét tặng "Gia đình văn hoá", "Khu dân cư văn hoá" với sự tham gia của đại diện một số Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, các nhà nghiên cứu văn hoá... Đây là lần thứ 3, Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo Nghị định trên.
 |
| Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Thanh Tùng -TTXVN |
Nghị định này quy định về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét, công nhận danh hiệu “Gia đình văn hóa”; “Thôn văn hóa”, “Làng văn hóa”, “Ấp văn hóa”, “Bản văn hóa”, “Tổ dân phố văn hóa” (gọi tắt là “Khu dân cư văn hóa”); tổ chức thực hiện. Nghị định áp dụng đối với hộ gia đình công dân Việt Nam, Khu dân cư, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động xét, công nhận danh hiệu trên.
Theo Nghị định, tiêu chuẩn để đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” gồm: Gương mẫu chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tích cực tham gia các phong trào thi đua của địa phương; gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ; tương trợ giúp đỡ mọi người trong cộng đồng; tổ chức lao động, sản xuất, kinh doanh, công tác, học tập đạt năng suất, chất lượng và hiệu quả.
“Khu dân cư văn hóa” cần có các tiêu chuẩn: Đời sống kinh tế ổn định và từng bước phát triển; đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh phong phú; xây dựng môi trường, cảnh quan sạch, đẹp; chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có tinh thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng.
Tiêu chuẩn, quy trình xét duyệt còn nhiều bất cập
Tiêu chuẩn xét duyệt danh hiệu "Gia đình văn hoá", "khu dân cư văn hoá" là một trong những vấn đề gây nhiều tranh cãi, nhận được nhiều ý kiến góp ý của các đại biểu.
Cục trưởng Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Ninh Thu Hương cho biết, khi chấm điểm gia đình văn hoá cần chấm theo nhóm tiêu chí chung và nhóm tiêu chí định lượng. Nhóm tiêu chí chung có 3 tiêu chí: Tiêu chí điểm cộng, tiêu chí điểm trừ và tiêu chí điểm liệt (nếu gia đình nào có một tiêu chí điểm liệt sẽ bị loại).
 |
| Đại biểu góp ý vào dự thảo Nghị định quy định về “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa” tại hội thảo. Ảnh: Thanh Tùng-TTXVN |
Theo Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hoá gia đình, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ Nguyễn Thị Bạch Tuyết : Mục a, Khoản 2, Điều 8 có tiêu chuẩn "hôn nhân gia đình tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng" khá dài dòng nên được quy định chung thành thực hiện nghiêm chỉnh luật hôn nhân gia đình. Còn tiêu chuẩn "không có bạo lực gia đình" thì hơi khó đánh giá và mang tính trừu tượng khi các vụ việc này vẫn rất khó được phát hiện. Vì vậy nên sửa thành "không có hiện tượng bạo lực gia đình bị xử lý". Đồng thời yêu cầu khu dân cư nên có biện pháp phòng chống bạo lực gia đình.
Bên cạnh đó, mục a, Khoản 3, Điều 8 có quy định tiêu chuẩn công nhận "Gia đình văn hoá" là: "người trong độ tuổi lao động có việc làm và thu nhập bình quân đầu người bằng mức thu nhập bình quân chung của địa phương". Mức thu nhập bình quân này dựa theo mức thu nhập bình quân của xã, huyện hay tỉnh... thì cần ghi cụ thể để các tỉnh bình xét cho chuẩn.
Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang Dương Hồng Cơ cho rằng, bản dự thảo Nghị định vẫn còn nhiều bất ổn, trình tự thủ tục nhiều mâu thuẫn. Việc chấm điểm chỉ nên dùng làm căn cứ bình xét danh hiệu chứ không nên cứ 90 điểm trở lên là đạt danh hiệu. Vì trên thực tế đã có những trường hợp chấm điểm đạt nhưng khi đưa ra bình xét chỉ cần một lý do phản đối chính đáng là không đủ điều kiện. Do vậy, việc bình xét danh hiệu "Gia đình văn hoá" dựa vào ý kiến của người dân lân cận, tổ dân phố là rất quan trọng vì họ chính là những người hiểu rõ về gia đình được bình xét nhất.
Bên cạnh đó cũng có rất nhiều tiêu chuẩn khác được các đại biểu cho rằng khó có thể kiểm chứng để đánh giá như: tiêu chuẩn về thể dục, thể thao; tham gia phong trào khuyến học, đọc sách... Trình tự giải quyết thủ tục cũng được kiến nghị không nên đưa vào thủ tục hành chính để tránh thời gian giải quyết kéo dài do số lượng thủ tục hành chính ở nước ta rất lớn.
Nhiều khó khăn khi thực hiện
Đa số các đại biểu tham gia hội thảo đều cho rằng, nguồn kinh phí để thưởng cho các "Gia đình văn hoá", "Khu dân cư văn hoá" rất thấp do dùng nguồn ngân sách của xã, phường, quận huyện... trong khi hộ gia đình đạt danh hiệu mỗi năm lại quá nhiều.
Phó Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hoá gia đình, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Trà Vinh Trần Thị Phương Tâm cho biết, do kinh phí không nhiều nên thời gian qua, tỉnh chỉ thực hiện khen thưởng các gia đình văn hoá tiêu biểu xuất sắc do cấp huyện lựa chọn, bình xét chuyển lên chứ không khen thưởng tất cả gia đình đạt tiêu chuẩn gia đình văn hoá của tỉnh.
Trưởng phòng Xây dựng nếp sống văn hoá gia đình, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ Nguyễn Thị Bạch Tuyết đề nghị, hàng năm vẫn thực hiện bình xét gia đình văn hoá, khu dân cư văn hóa nhưng tiêu chí xét gia đình văn hoá 3 năm liên tục, khu dân cư văn hóa 5 năm liên tục thì chỉ nên xét những gia đình và khu dân cư tiêu biểu để tặng giấy khen, bằng chứng nhận và khen thưởng. Việc này giúp giảm tỉ lệ và mức chi của địa phương trong việc khen thưởng danh hiệu "Gia đình văn hoá", "Khu dân cư văn hoá".
Nguyên Cục trưởng Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hà Văn Tăng cho hay, hiện nay ở nhiều địa phương có tình trạng lợi dụng danh hiệu "Gia đình văn hoá", "Khu dân cư văn hoá" để lấy tiền thưởng. Bộ thường căn cứ danh sách do địa phương gửi về để tặng thưởng. Do vậy, rất khó kiểm chứng chất lượng thực sự của các gia đình văn hoá.
Sau khi kết thúc hội thảo, Cục Văn hoá cơ sở - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch dự kiến tiếp tục lấy ý kiến các đơn vị liên quan bằng văn bản để hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định về xét tặng "Gia đình văn hoá", "Khu dân cư văn hoá" trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 6/2018.
Minh Huệ
(TTXVN)
