Điều này cho thấy hiệu quả tích cực của hộp đen trong quản lý, tạo môi trường kinh doanh vận tải minh bạch, bình đẳng và khiến lái xe vi phạm tâm phục khẩu trước chứng cứ hộp đen cung cấp.
Trên 4.000 ô tô đã bị xử phạt
Theo Trung tâm quản lý dữ liệu hộp đen (Tổng cục Đường bộ Việt Nam - Bộ GTVT), từ đầu năm đến nay, Trung tâm đã cung cấp cho lực lượng thanh tra, cảnh sát giao thông các địa phương chứng cứ vi phạm luật giao thông mà hộp đen lắp trên các ô tô vận tải truyền về, để các lực lượng này “phạt nguội” 4.043 xe vi phạm. Từ đó xử lý bằng hình thức thu hồi phù hiệu, đình chỉ khai thác tuyến với thời hạn một tháng, từ chối cấp phù hiệu… Từ lúc bắt đầu thực hiện vào cuối năm 2014 đã có hàng chục nghìn xe vi phạm bị phạt nguội từ hộp đen.
Đối với các trường hợp vi phạm thời gian lái xe liên tục, vi phạm không truyền dữ liệu, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng đã gửi văn bản đề nghị các Sở GTVT kiểm tra, đối chiếu với kết quả tổng hợp trên phần mềm hộp đen cung cấp để so sánh trước khi quyết định xử lý.
 Trung tâm điều hành đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng có thể tiếp nhận dữ liệu hộp đen gửi về. |
Anh Nguyễn Trung Thông, lái xe khách Hoàng Long tuyến Hà Nội - Hải Phòng cho biết: “Từ thời điểm bắt buộc lắp hộp đen, lái xe chúng tôi không dám chạy quá tốc độ, vì toàn bộ các lỗi đều được họp đen báo về trung tâm. Nếu có lỡ vượt quá tốc độ, lái xe sẽ bị nhân viên trực tổng đài tại công ty gọi điện nhắc nhở ngay. Nếu cố tình vi phạm nhiều lần sẽ bị công ty trừ lương. Trường hợp bị Sở GTVT xử lý lỗi vi phạm đối với doanh nghiệp, lái xe phải chịu liên đới trách nhiệm...”.
Phó Vụ trưởng Vụ Vận tải (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) Đỗ Công Thủy cho hay: Trước đây, nhiều Sở GTVT còn chưa chú ý đến việc sử dụng dữ liệu hộp đen để xử lý vi phạm, vì lý do thiếu nhân lực theo dõi hệ thống và thống kê vi phạm. Khắc phục bất cập này, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã xây dựng phần mềm tự động thống kê, phân tích vi phạm để giúp các Sở GTVT thuận tiện khi xử lý dữ liệu và ra quyết định xử lý vi phạm. Định kỳ ngày 6 hàng tháng, hệ thống phần mềm kiểm soát hộp đen lắp đặt tại các Sở GTVT sẽ tự động thống kê dữ liệu, cập nhật danh sách các trường hợp vi phạm để lãnh đạo các Sở GTVT ra văn bản xử lý, chuyển tới các lực lượng chuyên ngành xử phạt.
“Với phần mềm thống kê, phân tích vi phạm, các Sở GTVT chỉ cần một lần truy cập hệ thống là cập nhật các trường hợp vi phạm trong tháng để làm cơ sở xử lý. Từ khi đưa vào vận hành, các nhà xe, lái xe vi phạm nhận được chứng cứ phạt nguội đều “tâm phục, khẩu phục”, không còn khiếu nại như trước đây…”, ông Thủy cho biết.
Chuẩn hóa hộp đen
Theo đại diện nhiều doanh nghiệp vận tải, hộp đen có thể cung cấp chứng cớ phạt nguội khiến xe vi phạm không thể chối cãi. Tuy nhiên, trong thực tế, thiết bị này vẫn có những sai sót trong quá trình hoạt động do có thể bị ngắt nguồn, mất sóng GPS, di chuyển vào vùng không có sóng di động hoặc bị tác động do lái xe, nhất là việc phụ thuộc vào chất lượng mạng di động… Các lỗi này có thể do khách quan hoặc cố ý. Vì vậy, các cơ quan chức năng cũng cần phải xác định rõ nguyên nhân mới xử phạt được. Đơn cử như việc xác định tốc độ trong phạm vi 20 giây, lái xe muốn vượt một chiếc xe, buộc phải tăng tốc và chưa chắc kịp trở lại đúng tốc độ quy định...
Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Văn Quyền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam, những bất cập còn tồn tại như sóng truyền không liên tục, có những sai sót nhất định để xác định thời gian quá tốc độ, hay việc quản lý, chống lái xe tắt thiết bị, phá sóng… tới đây phải giải quyết triệt để mới nâng cao hiệu quả của thiết bị này. Tổng cục đã yêu cầu các Trung tâm đăng kiểm kiểm định, kiểm tra định kỳ chặt chẽ về tiêu chuẩn chất lượng, độ chính xác của thiết bị khi đăng kiểm xe, để đảm bảo dữ liệu truyền tải luôn chính xác.
Ông Đỗ Công Thủy cho biết thêm: Hệ thống dữ liệu hộp đen hiện nay đã có sự thống nhất về thuật toán, nên các số liệu thống kê trên toàn hệ thống từ Tổng cục đến các Sở GTVT và hệ điều hành của các nhà cung cấp thiết bị đều thống nhất. Đến nay, các đơn vị vận tải đều nghiêm chỉnh chấp hành khi bị xử lý. Các lái xe khi được trích xuất dữ liệu vi phạm cũng đồng tình.
Tổng cục đang tiếp tục xây dựng hệ thống bản đồ số, nhằm mục đích nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc sử dụng hộp đen để phạt nguội. Khi có bản đồ số, việc xác định các vi phạm sẽ rất cụ thể, chi tiết. Chẳng hạn như đối với vi phạm tốc độ hiện nay, việc xử lý vi phạm chỉ căn cứ vào tốc độ tối đa với từng loại phương tiện, mà chưa thể cập nhật với tốc độ cụ thể trên từng cung đường khác nhau. Vì thế, nếu bản đồ số có cập nhật tốc độ của phương tiện ứng với tốc độ quy định trên từng đoạn đường cụ thể thì phương tiện sẽ phải chấp hành quy định tốc độ theo từng hành trình một cách tuyệt đối.
| Tổng cục Đường bộ Việt Nam thống kê, hiện đã có 136.000 phương tiện được tích hợp dữ liệu hộp đen, con số này dự kiến sẽ đạt khoảng 1 triệu vào năm 2017. Thời gian tới, dữ liệu sẽ được tổng hợp, phân tích theo từng địa bàn, do các Sở GTVT quản lý, theo loại hình vận tải (xe tải, xe khách, taxi…) và theo từng doanh nghiệp. Khi đó, Sở GTVT nào muốn kiểm tra hoạt động của một doanh nghiệp, chỉ cần mở cơ sở dữ liệu của doanh nghiệp đó ra là có thể biết được. |
