Cảnh báo nguy cơ mắc dị vật ở thực quản trong dịp lễ, Tết

Hình ảnh nội soi gắp dị vật cho bệnh nhân.

Ngày 24/1, thông tin từ Bác sĩ Chuyên khoa II Phạm Thanh Phong - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho biết, Khoa Nội soi bệnh viện trong đêm 23/1 (29 Tết) đã nội soi gắp thành công viên thuốc còn nguyên vỏ cho bệnh nhân 50 tuổi. Bệnh nhân N.M.P (50 tuổi, ngụ tại Cần Thơ) nhập viện tối 23/1 trong tình trạng đau rát vùng xương ức. Bệnh nhân cho biết bản thân có tiền sử tăng huyết áp nên phải uống thuốc hàng ngày. Chiều 23/1, trong lúc uống thuốc nhanh, bệnh nhân vô tình nuốt viên thuốc còn vỏ. Sau uống thuốc, bệnh nhân cảm thấy đau rát vùng xương ức và cố gắng ăn nhiều thức ăn cho viên thuốc trôi xuống nhưng không thành nên nhập viện.
 

Tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, bệnh nhân được ê kíp nội soi do Bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Anh Kiệt và cộng sự đã dùng dụng cụ bảo vệ thực hiện thành công gắp ra ngoài viên thuốc còn vỏ kích thước 2cm x 2cm đang đâm vào thành thực quản, không gây tổn thương thực quản. Bệnh nhân hết đau rát vùng sau xương ức và xuất viện trong ngày.
 

Theo Bác sĩ Chuyên khoa II Bồ Kim Phương, Trưởng Khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, dị vật thực quản là một cấp cứu rất thường gặp, đặc biệt trong những dịp lễ tết, do mọi người có tâm lý ăn uống nhanh để di chuyển. Bệnh chủ yếu gặp ở người cao tuổi và trẻ lớn. Nếu phát hiện sớm xử trí kịp thời, ít gặp nguy hiểm nhưng nếu phát hiện muộn xử trí rất phức tạp, có thể nguy hiểm tới tính mạng bệnh nhân. Ngoài các loại xương động vật, hạt trái cây, dị vật thực quản còn nhiều thứ “khó ngờ” như kim, tăm xỉa răng, răng giả, vỉ thuốc có cạnh sắc, đồng xu, búi tóc…
 

Hình ảnh viên thuốc còn nguyên vỏ được gắp ra từ thực quản bệnh nhân.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến bệnh nhân bị mắc dị vật ở thực quản là thói quen ăn uống: Ăn khối thịt to, ăn những loại thịt có lẫn xương, không nhai kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện, đùa giỡn, thói quen ngậm tăm xỉa răng sau khi ăn… 

Ở người già không có răng nên nhai không kỹ, cố nuốt hoặc do thực quản co thắt bất thường, thực quản có khối u làm cho thức ăn đáng lẽ xuống được mà mắc lại ở nơi hẹp. Trên lâm sàng thường gặp dị vật mắc ở đoạn thực quản cổ (chiếm 80%), 12% ở thực quản ngực và 8% dị vật ở cơ hoành và tâm vị.
 

Thông thường sau khi nuốt dị vật, người bệnh có thể có các biểu hiện như nuốt khó, nuốt đau, vướng, không ăn uống được, có cảm giác vướng ở cổ, ngực, đau sau xương ức (có thể lan ra sau lưng hay lên vai). Các biểu hiện nói trên khác nhau tùy theo hình dạng, kích thước dị vật, độ tuổi bệnh nhân, thời gian nuốt dị vật, vị trí dị vật bị vướng lại. Sau một thời gian, người bệnh có thể bị sốt cao, chảy nước bọt, hơi thở hôi, khó thở, ho khạc ra máu, ho đàm mủ, viêm tấy vùng cổ, nôn ra máu.
 

Với trường hợp bệnh nhân đến khám muộn (1 - 2 ngày sau khi nuốt dị vật) có thể xảy ra những biến chứng: Loét thực quản, xuất huyết tiêu hóa (trường hợp dị vật là miếng thịt to hoặc có tính ăn mòn); tổn thương niêm mạc thực quản, xuất huyết tiêu hóa hay tổn thương xuyên thành thực quản (dị vật sắc nhọn)… Nghiêm trọng hơn, những biến chứng nói trên có nguy cơ dẫn tới viêm thực quản lan tỏa, viêm quanh thực quản cổ, áp xe vùng cổ, thủng thực quản, viêm trung thất, áp xe trung thất, viêm mủ màng phổi, sốc nhiễm trùng nhiễm độc, dị vật đâm thủng mạch máu lớn trong lồng ngực hoặc viêm lan tỏa làm hoại tử các mạch máu lớn dẫn đến xuất huyết nặng. Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng.
 

Để phòng ngừa dị vật thực quản, mọi người nên giữ các thói quen tốt như: Ăn chậm, nhai kỹ; hạn chế nói chuyện, đùa giỡn khi ăn; cẩn thận với các loại thịt cá chưa được lọc bỏ xương hoặc trái cây có hạt lớn, sắc nhọn; cắt nhỏ thịt. Đối với trẻ em và người già, cần loại bỏ xương trước khi ăn, chú ý chọn thực phẩm mềm cho người già và trẻ em; chú ý bỏ vỏ bao thuốc khi uống - nhất là vỏ có cạnh sắc nhọn, dùng chỉ nha khoa thay tăm. Khi lỡ nuốt dị vật, bệnh nhân cần được đưa đến khám tại các cơ sở y tế ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ rệt, không nên tự ý chạy chữa, có thể nguy hiểm đến tính mạng./.

Ánh Tuyết