Lao xương khớp là bệnh của hệ thống xương khớp do vi khuẩn lao gây ra. Đây được coi là bệnh lao thứ phát do vi khuẩn lao từ phổi hoặc hệ tiêu hóa đi theo đường máu hoặc bạch huyết đến khu trú tại một bộ phận nào đó trong hệ xương khớp gây ra bệnh.
Bệnh lao xương khớp có thể gặp ở bất cứ lứa tuổi nào, khi vi khuẩn lao tấn công thường gây bệnh ở các xương khớp, chịu trọng lực lớn như khớp háng, khớp gối và cột sống. Lao xương khớp là một trong những dạng bệnh lao nguy hại nhất, nếu không được phát hiện sớm và điều trị tích cực sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống. Người bệnh sẽ bị tàn phế, ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống sau này.
Cháu Cà Văn Bảo (sinh năm 2007), nhà ở bản Tam, Chiềng Đen, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La, đến Bệnh viện Phổi Trung ương để điều trị lao khớp từ ngày 4/12/2020. Cháu được chẩn đoán viêm khớp háng phải, biến dạng khớp, phù tủy xương và tạo các ổ áo xe phần mềm quanh khớp háng, vùng mông phải và di chứng cứng khớp.
Chị Đường Thị Oanh là mẹ của Cà Văn Bảo (dân tộc Thái) cho biết: Cháu học thể dục môn bật xà ở lớp xong về nhà kêu đau một bên chân không đi được, gia đình cho đi khám thì bác sĩ bảo bị giãn dây chằng không rõ bệnh. Bệnh viện cho về, gia đình lại cho cháu ra chụp chiếu ở phòng khám bên ngoài thì biết được là viêm khớp háng. Chúng tôi cho cháu vào bệnh viện thì được chuyển lên bệnh viện tỉnh để mổ.
Sau khi mổ xong, cháu đi bước thấp bước cao do cơ dính vào nhau và vẫn bị đau. Được một thời gian cháu lại đau nhiều khớp háng phải, không đi lại được, sưng nề vùng mông phải và rất đau. Bác sĩ đã cho chuyển tuyến về Bệnh viện Phổi Trung ương để tiếp tục điều trị. Tại đây, cháu đã được điều trị kháng sinh, giảm đau và phẫu thuật nạo viêm ổ áp xe vùng mông phải. Hiện nay, cháu đang được tiêm, truyền sau mổ.
Cũng có hoàn cảnh như chị Oanh, gia đình anh Giàng A Dao người dân tộc Mông sống tại xã Tam Đường, thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu, cũng không khỏi đau lòng khi có con bị mắc bệnh lao xương đùi. Cháu Giàng Thị Da (2014) được bệnh viện Phổi Trung ương chuẩn đoán bị áp xe phần mềm đùi trái, hủy xương đùi trái…
Theo anh Giàng A Giao, vào tháng 3/2020, cháu Giàng Thị Da bị đau ở háng khó đi lại. Gia đình cho cháu đi khám ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lai Châu nhưng không ra bệnh. Tháng 8/2020, gia đình cho con về nhà uống thuốc và đắp thuốc thì có đỡ một chút. Nhưng tháng 9/2020, thấy háng cháu bị sưng to nên gia đình đã đưa cháu đến Bệnh viện tỉnh khám và được chuyển về Bệnh viện Phổi Trung ương để tiếp tục điều trị. Bệnh viện đã chỉ định mổ cho cháu vào tháng 11/2020. Đến nay, cháu Da đã đỡ hơn và có thể đi lại được, chờ đến ngày được ra viện. Tuy nhiên, cháu vẫn phải tiếp tục điều trị bệnh lao theo phác đồ 1 năm và theo dõi liên tục.
Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Hằng, Phó Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Phổi Trung ương, nhờ những tiến bộ về mặt chẩn đoán và điều trị, hiện nay bệnh lao nói chung và lao xương khớp nói riêng có thể được chữa khỏi hoàn toàn với điều kiện chẩn đoán sớm và điều trị sớm đúng nguyên tắc. Các triệu chứng của lao xương khớp là các dấu hiệu sưng, đau mỏi và hạn chế vận động các vùng xương khớp bị tổn thương mức độ, nhiễm khuẩn, sưng các khớp.
Bệnh nhân lao xương khớp sẽ thấy các hoạt động vận động khó khăn hơn do các khớp và xương đau nhẹ hoặc vừa phải nên bệnh nhân và người nhà có thể chủ quan không chú ý đến bệnh. Chẳng hạn, nếu lao cột sống thì không cúi, không ngửa được; lao khớp háng thì không ngồi xổm, co duỗi được chân... Các dấu hiệu khác có thể gặp ở giai đoạn muộn khi không được chẩn đoán và điều trị là teo cơ, cứng vận động khớp; gù vẹo, gấp khúc cột sống trong lao cột sống, đi tập tễnh lệch người trong lao khớp háng; liệt và rối loạn cơ tròn do ổ áp xe lạnh gây chèn ép vào tủy sống...
Những đối tượng dễ mắc lao xương khớp là trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng lao bằng vaccine; có tiếp xúc với nguồn lây, đặc biệt là nguồn lây lao phổi; đã và đang điều trị lao sơ nhiễm, lao phổi hay một lao ngoài phổi khác; trẻ suy dinh dưỡng, mắc các bệnh phải điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch kéo dài (ung thư), mắc các bệnh suy giảm miễn dịch…
Bác sĩ Hằng khuyến cáo, các gia đình cần có kiến thức về bệnh để đưa con đi khám và được chữa trị kịp thời, đặc biệt là không cho con chữa bằng thuốc lá nếu chưa được chuẩn đoán đúng bệnh, bởi lao xương khớp có nguy cơ tàn phế cao nếu không được chữa trị đúng và kịp thời.
PV
