Tích cực truyền dạy các giá trị văn hóa đặc sắc trên địa bàn cho thế hệ trẻ và những người yêu thích văn hóa, Câu lạc bộ (CLB) bảo tồn văn hóa dân tộc thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) đã có những đóng góp quan trọng trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của vùng đất Mường Lò.
Tối 30/9, tại thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái đã diễn ra Lễ Khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò năm 2023. Đây là một trong những sự kiện được tổ chức thường niên, đã trở thành sản phẩm văn hóa du lịch đặc trưng, mang bản sắc và thương hiệu riêng có của thị xã Nghĩa Lộ.
Với diện tích trên 3.100 ha, nằm ở độ cao 250 m so với mực nước biển và được nhiều dòng suối nhỏ mang phù sa bồi đắp như Ngòi Thia, Nặm Đông, Nặm Tộc, cánh đồng Mường Lò, thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) rất thích hợp để trồng các giống lúa đặc sản, đặc biệt là Séng Cù.
Cánh đồng Mường Lò nằm trên địa bàn thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái, cách trung tâm tỉnh Yên Bái 80 km về phía Tây Bắc, là cánh đồng rộng lớn thứ 2 khu vực miền núi phía Bắc, sau cánh đồng Mường Thanh, tỉnh Điện Biên như câu ca truyền khẩu để nói về bốn vựa lúa lớn nhất vùng Tây Bắc: "Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc". Đây là nơi sinh sống của 20 dân tộc anh em; trong đó dân tộc Thái chiếm 50%.
Kết hợp giá trị thiên nhiên kỳ vĩ cùng văn hóa truyền thống đa sắc, mang đậm bản sắc dân tộc đang trở thành xu hướng phát triển du lịch sinh thái bền vững, hiệu quả, góp phần đưa Yên Bái thành điểm đến hàng đầu khu vực Tây Bắc.
Mới đây có thông tin báo chí đăng tải nội dung phản ánh việc đồng bào Thái lên tiếng về công trình “Nhà sàn úp ngược” dự kiến xây dựng tại thị xã Nghĩa Lộ, phóng viên Thông Tấn Xã Việt Nam (TTXVN) đã đến làm việc với Sở Xây dựng Yên Bái để tìm hiểu về vấn đề này.
Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020 sắp đến, cùng với các vùng quê trong tỉnh Yên Bái, không khí chuẩn bị đón Tết của đồng bào dân tộc Thái ở mảnh đất Mường Lò (thị xã Nghĩa Lộ) đang rất rộn ràng, phấn khởi, chào đón một năm mới với nhiều may mắn. Trong không khí vui tươi, đồng bào Thái chuẩn bị quần áo mới, những lễ vật độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc mình trong ngày Tết cổ truyền.
Tối 20/9, tại Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái tổ chức khai mạc lễ hội văn hóa, du lịch Mường Lò và khám phá Danh thắng Quốc gia Ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2019.
Câu ca xưa "Muốn ăn gạo trắng nước trong/Vượt qua đèo Ách vào trong Mường Lò" luôn gọi mời khách thập phương đến với các bản văn hóa của người Thái, người Mường, người Tày... để được hòa mình vào các lễ hội "Gầu tào", "Hoa ban", "Hội Lồng tồng", lễ "Tăm khảu mảu", lễ "Đón lúa mẹ", "Tết nhảy"... Trong vòng xòe, các cô gái Thái đẹp như "tranh vẽ" chúc những chén rượu thơm nồng. Không biết các vị khách đến đây đã say cảnh, say tình, hay say vẻ đẹp của người con gái Thái mà đặt tên Mường Lò là Miền gái đẹp?...
Mường Lò được mọi người biết đến là vùng lòng chảo có đồng lúa lớn thứ hai vùng Tây Bắc. Mường Lò có dòng Nậm Thia, Nậm Tộc trong lành, khơi nguồn từ Trạm Tấu chảy về đã mang lại cho cánh đồng Mường Lò nguồn thủy sản tự nhiên vô tận cùng với những bàn tay khéo léo của những cô gái Thái đã trở thành đặc sản riêng có ở Mường Lò.
Mỗi một vùng đất đều có một nét độc đáo riêng để người ta nhớ đến và Yên Bái cũng thế. Nhắc đến Yên Bái không chỉ đơn giản là nhắc đến Mù Cang Chải, hồ Thác Bà, Chế tạo,… mà người ta còn nhắc đến các món ngon nơi đây như lạp xưởng, thịt khô gác bếp, măng sặt, bánh chuối, mật ong…Đặc biệt phải kể đến món muồm muỗm rang Mường Lò.
Theo ông Dương Văn Tiến, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân tỉnh Yên Bái, Tuần Văn hóa – Du lịch Mường Lò và Lễ hội khám phá danh thắng quốc gia ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2018 sẽ được tổ chức từ ngày 12 – 14/10.
Bánh chưng đen của người Thái được cha truyền, con nối qua nhiều thế hệ. Tết đến, ăn miếng bánh chưng đen, mùi gạo quyện với than núc nác, hoa cây vừng đen, vị ngọt làm người ăn như thưởng thức được cả mùi cỏ cây, ruộng đồng, đất trời và thiên nhiên nơi miền Tây Yên Bái.
Vào những ngày trung tuần tháng 5, người dân cánh đồng Mường Lò thuộc huyện Văn Chấn và thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) đang tấp nập thu hoạch lúa, bà con nơi đây rất phấn khởi, vui mừng vì chưa vụ mùa nào lúa đạt năng suất cao như vụ này.
Mỗi độ xuân về, người Thái ở Yên Bái lại rộn ràng tổ chức lễ hội Xên đông – lễ hội “Cúng rừng thiêng” với mong muốn một năm mới tốt lành, mùa màng bội thu, đời sống sung túc, nòi giống sinh sôi.
Hạn Khuống là một trong những loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian độc đáo của người Thái vùng Mường Lò - Nghĩa Lộ (Yên Bái) được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Xôi màu ngũ sắc ở Mường Lò, quê hương của người Thái đen, là một món ăn truyền thống của người Thái. Xôi ngũ sắc là món ăn mang nhiều triết lí về cuộc sống.
Tối 17/9, tại sân vận động thị xã Nghĩa Lộ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND tỉnh Yên Bái tổ chức Lễ khai mạc Tuần Văn hóa và Du lịch Mường Lò và Liên hoan diễn xướng văn hóa dân gian dân tộc Thái vùng Tây Bắc năm 2016.
