 |
| Lễ rước Mẫu từ đền Thượng về đền Hạ tại Lễ hội. Ảnh: Quang Cường/TTXVN |
Đền Hạ, đền Thượng, đền Ỷ La là những công trình kiến trúc cổ, vừa có giá trị cao về nghệ thuật kiến trúc vừa có sự linh thiêng của tín ngưỡng thờ Mẫu - một nét đẹp tâm linh trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Đền Hạ, đền Thượng, đền Ỷ La là 3 trong 5 di tích của thành phố Tuyên Quang được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Lễ hội rước Mẫu Đền Hạ, Đền Thượng, Đền Ỷ La ra đời và tồn tại từ lâu đời, gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu tại ba ngôi đền Đền Hạ, Đền Thượng và Đền Ỷ La. Sách Đại Nam nhất thống chí, thần tích Đền Ỷ La và truyền thuyết dân gian đều kể lại: Xưa có hai nàng công chúa con vua Hùng là Phương Dung và Ngọc Lân đi xa giá đến bên bờ sông Lô (thuộc thôn Hiệp Thuận) thì đỗ thuyền. Nửa đêm trời mưa to, gió lớn, hai nàng đều hóa, nhân dân trong vùng lấy làm linh dị bèn lập đền thờ… Đến triều vua Cảnh Hưng, ngày 29/6 năm Mậu Ngọ (1738) đền được xây dựng quy mô hơn. Tiếp đến, ngày 28/10 năm Đinh Hợi (1767), nhân dân lại xây thêm một ngôi đền nữa về bờ tả sông Lô, phía thượng nguồn, thuộc chân núi Dùm đặt tên là Đền Thượng.
 |
| Nghi lễ đón Mẫu tại Lễ hội đền Hạ, đền Thượng, đền Ỷ La. Ảnh: Quang Cường/TTXVN |
Từ năm 2007 đến nay, Lễ hội rước nước Đền Hạ, Đền Thượng, Đền Mẫu Ỷ La được khôi phục vào dịp đầu Xuân hàng năm, từ ngày 11 - 16/2 âm lịch. Lễ rước Kiệu Mẫu bắt đầu từ Đền Mẫu Ỷ La ra Đền Hạ, tiếp đến lễ rước Kiệu Mẫu từ Đền Thượng qua sông về Đền Hạ để cùng hợp tế. Nghi thức uy nghi, có đầy đủ già, trẻ, gái, trai và khách thập phương tham dự.
Lễ hội Đền Hạ, Đền Thượng, Đền Mẫu Ỷ La từ lâu đã trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, riêng có của thành phố Tuyên Quang. Lễ hội cũng là dịp giới thiệu, quảng bá, tôn vinh, phát huy các giá trị văn hóa các di tích cấp quốc gia của thành phố Tuyên Quang với bạn bè, du khách trong nước và quốc tế. Lễ hội năm nay diễn ra từ ngày 16/3 đến hết ngày 21/3./.
Quang Cường
