 |
| Người dân chăm sóc đàn bò trong ngày thời tiết rét đậm. Ảnh: Trung Kiên – TTXVN. |
Dự trữ thức ăn và làm chuồng nuôi nhốt gia súc đảm bảo được xem là những biện pháp hữu hiệu nhất trong phòng chống đói rét cho đàn gia súc trong mùa Đông. Trong việc làm chuồng nuôi nhốt gia súc, ở mỗi địa phương, nông dân lại có những cách làm sáng tạo riêng. Trình tường là cách làm nhà truyền thống của người Mông Si Ma Cai, người Hà Nhì Bát Xát. Với thành tường dày từ 30-35cm, ưu điểm của loại nhà này là mát về mùa Hè và vô cùng ấm về mùa Đông, nguyên liệu trình tường chỉ là đất ở địa phương. Người dân tại các địa phương này, ngoài xây dựng chuồng kiên cố bằng gạch nung đã dùng chuồng trình tường để nuôi nhốt gia súc. Ông Viên Đình Hiệp, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Si Ma Cai cho biết, cách làm này tiết kiệm cho các hộ dân, không phải mua vật liệu che chắn xung quanh và tường sử dụng được vài chục năm trở lên. Mỗi khu chuồng trại đều được trổ nhiều lỗ thông hơi để đảm bảo thoáng mát trong mùa Hè. Khi mùa Đông đến, người dân chỉ việc lấy giẻ, lấy đất bịt vào là gió lạnh, sương mù rất khó lọt vào. Ở các huyện Mường Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà…, nông dân đã tận dụng những hang núi dọc theo vách đá ven sông Chảy để biến thành nơi cư trú lý tưởng cho đàn trâu bò trong các đợt rét hại, hang hẹp thì bốn năm con, hang rộng thì vài ba chục trâu bò được người dân cột vào tránh rét. Hàng ngày, người dân thay nhau đi cắt cỏ ngay trong thung lũng, đốt lửa sưởi ấm, cho ăn bổ sung cám ngô và thức ăn thô xanh. Cách làm này đã giúp nhiều gia đình bảo vệ an toàn đàn gia súc mỗi khi giá rét xảy ra. Trước kia, khi thu hoạch các vụ lúa, nhà chị Thào Thị Mai, thôn Say Sán Phìn, xã Mản Thẩn, huyện Si Ma Cai đều đốt bỏ phần lớn rơm rạ, thì nay chị đã thu lại toàn bộ, phơi cất cẩn thận, làm thức ăn dự trữ cho gia súc trong mùa Đông. Chị cho biết, người dân còn tận dụng cả bẹ ngô vụ Thu đông, lá dong giềng... phơi khô để làm thức ăn dự trữ. Rơm rạ, bẹ ngô, thân cây lạc, cây đỗ đều được cất giữ cẩn thận và xem như một phần tài sản của gia đình. Ở những vùng trọng điểm về chăn nuôi như Bảo Yên, Si Ma Cai, nông dân được hướng dẫn gieo ngô với mật độ dày để tỉa bớt làm thức ăn bổ sung cho gia súc. Ngoài ra, từ tháng 10 trở đi, các phiên chợ văn hóa vùng cao Lào Cai có thêm một khu đặc biệt. Đó là nơi tập hợp người dân từ khắp các thôn bản đổ về mua bán cỏ tươi và củi khô. Chợ hình thành tự phát, phục vụ nhu cầu cứu đói, cứu rét cho đại gia súc trong đợt rét sắp tới. Tại chợ phiên Bắc Hà, mỗi bó cỏ to khoảng 8.000 đồng, mỗi bó củi khoảng 12.000 đồng. Người dân mua bán, trao đổi với nhau như một sự giúp đỡ lẫn nhau, chung sức để cứu lấy đàn trâu bò, đảm bảo sức kéo cho mùa vụ sắp tới. Lào Cai hiện đã xây dựng được quy hoạch chi tiết phát triển đàn đại gia súc đến năm 2030 với mục tiêu phát triển đàn trâu lên 144.000 con, đàn bò lên trên 20.500 con và đàn ngựa lên trên 12.500 con. Để thực hiện được mục tiêu này, Lào Cai đã và đang thực hiện các chính sách hỗ trợ nông dân làm chuồng nuôi nhốt gia súc đảm bảo tiêu chuẩn. Sa Pa đã trích ngân sách để hỗ trợ hàng nghìn hộ dân làm chuồng nuôi nhốt gia súc. Mỗi hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo tại các huyện 30a là Mường Khương, Bắc Hà và Si Ma Cai được hỗ trợ 2 triệu đồng để làm chuồng nuôi nhốt gia súc. Tại Si Ma Cai - địa bàn trọng điểm về chăn nuôi của Lào Cai, ngay sau khi Nghị quyết 22-NQ/TU ngày 11/11/2014 của Tỉnh uỷ Lào Cai về giảm nghèo bền vững huyện Si Ma Cai đến năm 2020 được ký ban hành, huyện đã hỗ trợ 2 tỷ đồng/năm/xã để trồng cỏ, làm chuồng nuôi nhốt gia súc, làm nhà ủ phân vi sinh...
 |
| Người dân đốt lửa sưởi ấm cho gia súc. Ảnh: Xuân Tư - TTXVN |
Thậm chí, để đáp ứng đủ lượng thức ăn thô xanh phục vụ chăn nuôi trong mùa Đông, UBND huyện đã giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển cỏ cụ thể đến từng xã, các xã giao đến từng hộ và huy động các cơ quan như: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên … vào cuộc để vận động nhân tích cực phát triển cỏ phục vụ dự án chăn nuôi. Cùng với việc làm chuồng nuôi nhốt thì việc đảm bảo nguồn thức ăn cho gia súc cũng hết sức cần thiết, hiện nay tổng diện tích cỏ đã trồng trên địa bàn tỉnh được vào khoảng trên 2.000ha, sản lượng hàng năm ước đạt trên 500 ngàn tấn, đáp ứng được khoảng 40 - 45% nhu cầu thức ăn xanh cho tổng đàn đại gia súc. Giống cỏ chủ yếu là cỏ voi, cỏ VA06 có năng suất cao, dễ trồng, đặc biệt cỏ VA06 có khả năng chống chịu lạnh trong mùa Đông khá tốt, có thể chế biến làm thức ăn dự trữ cho đàn gia súc. Bên cạnh đó Lào Cai cũng đã và đang nhân rộng mô hình ủ cỏ chua để làm nguồn thức ăn cho gia súc. Cỏ được phơi tái, cắt ngắn khoảng 7 - 10cm, trộn lẫn với bột ngô theo tỷ lệ nhất định, ủ trong tải nilon hoặc đào hố ủ để làm thức ăn dự trữ cho gia súc. Tại hội nghị triển khai sản xuất vụ Đông - phòng, chống đói rét gia súc năm 2017 -2018 vừa qua, ông Nguyễn Hữu Thể, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai nêu rõ, trong thời gian tới, Lào Cai sẽ đầu tư một số dự án khuyến nông về phát triển chăn nuôi trâu bò, kết hợp với trồng cỏ làm thức ăn bền vững cho các khu vực vùng cao để chuyển giao biến bộ kỹ thuật, hỗ trợ nông dân khai thác thế mạnh phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới. Đồng thời tăng cường nguồn lực để tập huấn nâng cao năng lực cho mạng lưới khuyến nông và cán bộ thú y vì đây là lực lượng nòng cốt, trực tiếp hướng dẫn nông dân thực hiện phòng chống rét ở các địa bàn cơ sở. Bằng sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành, người nông dân Lào Cai được trang bị những kiến thức, kỹ thuật cần thiết để bảo vệ đàn gia súc trước sự biến đổi bất thường của thời tiết. Thành công, bài học kinh nghiệm từ những giải pháp trong phòng chống rét là cơ sở để Lào Cai tiếp tục triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm giúp nông dân bảo vệ khối tài sản lớn của gia đình mình, đảm bảo cho ngành chăn nuôi địa phương phát triển an toàn và bền vững. Đợt rét đậm, rét hại 2008 - 2009, tỉnh Lào Cai có gần 20.000 con gia súc bị chết rét, làm giảm khoảng 15% tổng đàn vật nuôi của Lào Cai và gây thiệt hại nặng nề cho nhiều hộ nông dân. Đến mùa Đông 2011 - 2012 lại tiếp tục làm chết gần 7.000 con gia súc bị chết đói, chết rét. Thế nhưng trong đợt giá rét khốc liệt trước Tết Nguyên đán 2016 với 50 xã bị băng tuyết bao phủ, toàn tỉnh Lào Cai chỉ có hơn 1.100 gia súc bị chết rét, số lượng gia súc chết do rét thấp, đứng thứ 4/5 tỉnh trong khu vực Tây Bắc có thiệt hại.
Hương Thu
