Lễ công bố và trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 2 năm 2021 đã diễn ra sáng 1/6 (không có khán giả trực tiếp). Giải thưởng do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức. Năm nay, không có giải cao nhất "Hiệp sĩ Dế Mèn" nên Ban Tổ chức đã trao 5 giải đồng hạng "Khát vọng Dế Mèn" ở 3 lĩnh vực là văn học (gồm cả truyện tranh), mỹ thuật và phim.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa (phải) và ông Lê Xuân Thành trao giải cho nhà văn Bình Ca. Ảnh: TTXVN
Đó là: Tiểu thuyết "Đi trốn" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) của nhà văn Bình Ca. Tiếp theo là phim hoạt hình "Khúc gỗ mục" (Công ty cổ phần Hãng phim Hoạt hình Việt Nam) do Nghệ sỹ Nhân dân Nguyễn Thị Phương Hoa làm đạo diễn và họa sĩ (Biên kịch: Phan Đức Tuấn - Nguyễn Thị Phương Hoa; biên tập: Bùi Hoài Thu; nhạc sĩ: Trọng Đài). Chùm tranh về thiên nhiên và cuộc sống của hoạ sĩ nhí Xèo Chu (tên thật Phó Vạn An, sinh năm 2007). Truyện tranh "Ly & Chũn - Tết là nhất, nhất là Tết!" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) của Mèo Mốc (Đặng Quang Dũng). Bộ truyện "Khác biệt mới tuyệt làm sao" (Nhà xuất bản Kim Đồng) của Nguyễn Hoàng Vũ và các hoạ sĩ Gà's little world, Hoàng Trung, Ru-oi, Linh Vương.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cho biết: Trong năm cũng có một số tác giả "cây đa cây đề" ra sách mới, nhưng rất tiếc là không có sáng tác mới như tiêu chí của giải đề ra. Ban Giám khảo kiên trì với tiêu chí: Tác giả được vinh danh "Hiệp sĩ" thì phải có tác phẩm xuất sắc được sáng tác trong năm. Có như vậy sự vinh danh mới khuyến khích được các tác giả kỳ cựu đầu tư cho những sáng tác mới, nhằm nâng tầm cho nền nghệ thuật thiếu nhi của nước nhà.
Theo nhà thơ Trần Đăng Khoa, mùa giải Dế Mèn lần thứ 2 đã khép lại, dù không có giải "Hiệp sĩ", nhưng các tác phẩm giành giải "Khát vọng Dế mèn" đều là những dấu ấn rất đậm nét trong bức tranh nghệ thuật thiếu nhi năm qua.
Nếu như "Đi trốn" chân thật, vạm vỡ, đậm chất hoài niệm thì bộ sách tranh "Khác biệt mới tuyệt làm sao" gồm 4 cuốn "Chú nhỏ ôm giấc mơ tiên", "Nàng rồng khè ra trà sữa", "Lão ma cà rồng cuồng cà rốt" và "Nhóc kì lân mọc sừng búa đẽo" lại dí dỏm, hiện đại và "bắt trend" cực kỳ tài tình. Hai cuốn sách là sự bổ sung hoàn chỉnh cho nhau trong mảng sách văn học của mùa giải năm nay.
Còn truyện tranh "Ly & Chũn – Tết là nhất, nhất là Tết!" thì lại ghi nhận một bước tiến mới của chàng trai 9X Mèo Mốc (Đặng Quang Dũng) trong hành trình 8 năm bước vào con đường xuất bản sách giấy với 10 cuốn/bộ truyện tranh hầu hết đều thuộc dạng bán chạy (best seller). Bộ sách đã hướng tới những kiến thức văn hóa và thông điệp nhân văn trong lối ứng xử giữa người với người. Ghi nhận Mèo Mốc tại giải năm nay là ghi nhận một "hiện tượng truyện tranh" đã có đủ độ chín, sức bền và sức bật.
Năm nay, lần đầu tiên đã có một phim hoạt hình được ghi nhân, đó là "Khúc gỗ mục". Đó là một câu chuyện phim giản dị mà để lại ý nghĩa nhân văn sâu sắc, cho thấy phim hoạt hình "made in Việt Nam" không hề kém cạnh so với thế giới, kể cả về mặt kỹ thuật…
Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn mùa 2 – 2021 được Báo Thể thao và Văn hóa tái khởi động vào cuối tháng 3/2021. Dù gặp rất nhiều khó khăn về khâu tổ chức do dịch COVID-19, mà gần nhất là việc Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách xã hội từ 0 giờ ngày 31/5, khiến lễ trao giải dự kiến được tổ chức (không khán giả trực tiếp) tại đây vào sáng 1/6 phải tạm dừng.
Tuy vậy, mùa giải năm nay vẫn được tiến hành rất bài bản, quy củ với các buổi chấm sơ khảo, chung khảo trực tuyến tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh nhằm thảo luận, đánh giá một cách nghiêm túc, khách quan nhất các tác phẩm dự thi hoặc được đề cử.
Giải thưởng thu hút gần 120 tác phẩm gửi dự thi hoặc được đề cử (tính đến hạn chót nhận tác phẩm là ngày 15/5). Ban sơ khảo đã chọn được 16 tác phẩm tiêu biểu lọt vào vòng chung khảo, trong đó có 8 tác phẩm văn học (gồm cả truyện tranh), 2 tác phẩm mỹ thuật, 3 bộ/series phim và 3 tác phẩm âm nhạc.
Hội đồng giám khảo do nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam làm Chủ tịch Hội đồng đã có 2 phiên họp chung khảo trực tuyến với sự tham gia của các thành viên gồm: Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; họa sĩ Thành Chương; nhạc sĩ - nhà thơ Nguyễn Thụy Kha; họa sĩ "Thần đồng Đất Việt" Lê Linh và nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao và Văn hóa.
Là giải thưởng nghệ thuật thường niên do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) sáng lập và tổ chức từ năm 2020, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn nhằm tìm kiếm và tôn vinh các sáng tác, trình diễn nghệ thuật - giải trí xuất sắc "của thiếu nhi" (thiếu nhi là chủ thể sáng tạo) hoặc "vì thiếu nhi" (thiếu nhi là đối tượng phục vụ). Cơ cấu giải thưởng bao gồm Giải thưởng Lớn mang tên "Hiệp sĩ Dế Mèn" (Cricket Knight) và một số giải "Khát vọng Dế Mèn" (Cricket Desire).
Trong mùa giải đầu tiên vào năm 2020, giải "Hiệp sĩ Dế Mèn" đã được trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh với tác phẩm "Làm bạn với bầu trời" cùng sự nghiệp sáng tác cho thiếu nhi với 40 đầu sách. Bốn giải "Khát vọng Dế Mèn" được trao cho: Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung với chùm bài hát cho thiếu nhi; nhà văn Nguyễn Chí Ngoan với bản thảo tập truyện ngắn "Mộng giang hồ" và hai tài năng nhí là Cao Khải An (12 tuổi) với bản thảo truyện dài "Chuyện của Bắp ăn mơ và xóm Đồi rơm"’ Nguyễn Đới Chung Anh (10 tuổi) với chùm tranh về COVID-19.
Theo Ban Tổ chức: Lễ trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn thứ 3 sẽ diễn ra đúng Ngày Quốc tế thiếu nhi năm 2022. Ngay từ bây giờ đến 0 giờ ngày 1/5/2022, các tác giả có thể gửi tác phẩm dự thi đến tòa soạn Báo Thể thao và Văn hóa (số 11 Trần Hưng Đạo, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội), hoặc email: giaithuongdemen@thethaovanhoa.vn.
Thanh Giang
