Tiếp tục tập trung nguồn lực và cải thiện chính sách hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số

Ngày 8/8, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Nghị quyết 24 và Chỉ thị 45 đã tổ chức Hội thảo “Công tác thể chế và kết quả phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số”.

Tham dự Hội thảo có đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Hà Ngọc Chiến, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội; Đỗ Văn Chiến, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Điểu K’Ré, Phó Ban Dân vận Trung ương; Hầu A Lềnh, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam... và các đồng chí lãnh đạo đại diện các bộ, ban ngành trung ương và địa phương.

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 24 – NQ/TW về công tác dân tộc và 25 năm thực hiện Chỉ thị số 45 – CT/TW về một số công tác ở vùng dân tộc Mông, kinh tế xã hội của các địa phương vùng dân tộc thiểu số có sự thay đổi nhất định, đời sống của đồng bào các dân tộc được nâng lên, an sinh xã hội từng bước được cải thiện, quốc  phòng an ninh được giữ vững.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban dân tộc cho rằng: Công tác dân tộc, chính sách dân tộc đã và đang được Đảng và Nhà nước, các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị quan tâm. Vùng dân tộc thiểu số và miền núi đã đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện về kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh; xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, hạ tầng kinh tế xã hội được đầu tư ngày càng đồng bộ; đời sống của đồng bào được nâng lên rõ rệt; niềm tin của đồng bào dân tộc thiểu số đối với Đảng và Nhà nước không ngừng được củng cố và tăng cường; khối đại đoàn kết dân tộc được chăm lo xây dựng vững chắc.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả to lớn đã đạt được, hiên nay vùng dân tộc thiểu số và miền núi vẫn đang là vùng khó khăn nhất, chất lượng, nguồn nhân lực thấp nhất, kinh tế xã hội phát triển chậm nhất, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản thấp nhất, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất. Một số vấn đề bức xúc trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số như di cư tự phát, thiếu đất ở, nhà ở dột nát, thiếu đất sản xuất, nước sinh hoạt… giải quyết chưa hiệu quả. Đời sống của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn rất nhiều khó khăn. Dân số dân tộc thiểu số chiếm 14,6% nhưng tỷ lệ hộ nghèo chiếm 63,35%  tổng số hộ nghèo của cả nước, vẫn còn 21% người dân tộc thiểu số trên 15 tuổi chưa đọc thông viết thạo tiếng Việt, thu nhập của hộ dân tộc thiểu số chỉ bằng 40 – 50%  thu nhập bình quân khu vực, phụ nữ được khám thai định kỳ mới đạt 30% và tỷ lệ sinh con tại  nhà rất cao 36,3%, trẻ em suy dinh dưỡng 32%...

Đồng chí Đỗ Văn Chiến cũng đưa ra một số vấn đề liên quan đến vùng dân tộc thiểu số cần được quan tâm. Đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng dân tộc thiểu số đang đứng trước nguy cơ tụt hậu ngày càng xa hơn so với sự phát triển chung của đất nước. Vùng dân tộc thiểu số đã, đang và tiếp tục là “lõi nghèo của cả nước". Tình trạng hộ nghèo và cận nghèo ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là tình trạng nghèo của người dân tộc thiểu số vẫn đang là một trong những thách thức lớn nhất hiện nay. Chênh lệch giàu – nghèo giữa các vùng, nhóm dân cư chưa được thu hẹp, nhất là khu vực miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Kết cấu hạ tầng vùng dân tộc thiểu số từng bước hoàn thiện, gắn liền với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội từng vùng. Tuy nhiên, so với yêu cầu đặt ra, thực trạng hạ tầng kinh tế vùng dân tộc thiểu số vẫn rất cần tiếp tục đầu tư. Đồng bào các dân tộc thiểu số tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản đang ở mức rất thấp so với bình quân chung cả nước. Một số vùng dân tộc thiểu số đặc trưng và một số dân tộc thiểu số đang đứng trước “nguy cơ” mất bản sắc văn hóa dẫn đến sự không tồn tại trong đời sống thực tiễn. Tỷ lệ người không còn mặc trang phục dân tộc, không biết tiếng nói dân tộc của mình gia tăng. Dân ca, dân vũ, nhạc cụ truyền thống của nhiều dân tộc thiểu số chỉ được phục dựng khi khi lễ hội, ít được diễn ra trong đời sống hàng ngày. Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số trong cơ quan nhà nước các cấp có xu hướng giảm…. Để phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, các đại biểu tham dự hội thảo nhận định vùng dân tộc thiểu số và miền núi vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Trong đó việc đầu tiên là phải nhìn nhận, phát huy nội lực trong đồng bào dân tộc thiểu số; rà soát, sửa đổi cũng như xây dựng ban hành chính sách hỗ trợ mới phù hợp hơn. Các đại biểu cho rằng cần có những chính sách hỗ trợ đối với người uy tín trong cộng đồng với mức đề nghị từ 800 nghìn đến 1 triệu đồng tùy từng địa bàn; hỗ trợ 100% bảo hiểm y tế hằng năm cho người có uy tín không thuộc chế độ chính sách; làm sao cho đồng bào sống được bằng nghề rừng; nâng cao chất lượng lao động và bổ sung đất sản xuất. Các địa phương cũng đề nghị Trung ương chỉ xây dựng chính sách khung còn cụ thể thì giao về cho các tỉnh thực hiện vì đặc thù mỗi địa phương khác nhau. Đặc biệt, khi xây dựng chính sách thì hạn chế việc cho không mà chỉ là hỗ trợ, cho vay để tránh trường hợp người dân ỷ lại, thụ động, không muốn thoát nghèo để hưởng chính sách trợ cấp… 

Phát biểu chỉ đạo, đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Dân vận Trung ương khẳng định: Các quan điểm của Nghị quyết 24 vẫn còn giá trị rất to lớn. Đó là các quan điểm: Vấn đề dân tộc, vấn đề đoàn kết dân tộc là vấn đề cơ bản, lâu dài và cấp bách; Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ và giúp đỡ lẫn nhau cùng phấn đấu cho sự nghiệp phát triển xây dựng bảo vệ Tổ quốc và kiên quyết đấu tranh đối với âm mưu gây chia rẽ dân tộc; Phát triển toàn diện vùng dân tộc miền núi; Phải có chính sách ưu đãi đầu tư; Công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị. Các chính sách dân tộc ban hành đã tương đối toàn diện, bao quát từ phát triển sản xuất đến xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục đào tạo, chăm sóc sức khỏe , giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa đến xây dựng hệ thống chính trị đội ngũ cán bộ… những kết quả đó đóng góp tích cực cho xây dựng và phát triển đất nước. Đồng chí Trương Thị Mai nhấn mạnh: Cuộc sống của đồng bào là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà nước, của hệ thống chính trị. Vì vậy, để cuộc sống của đồng bào ổn định, ngày càng phát triển cần phải giải quyết được vấn đề đói nghèo, vấn đề nâng cao chất lượng cuộc sống, vấn đề giảm khoảng cách giàu nghèo, vấn đề hướng tới phát triển bền vững. Phải có chính sách thúc đẩy, chính sách đặc thù đối với từng vùng, từng địa phương để giải quyết nhanh hơn các mục tiêu đề ra. Các chính sách dân tộc phải gắn với điều kiện sinh sống, gắn với văn hóa tập quán tốt đẹp và phát huy được tiềm năng, yếu tố tích cực trong cộng đồng các dân tộc. Các chính sách dân tộc cũng phải gắn với các vấn đề trong quá trình phát triển như vấn đề biến đổi khí hậu, vấn đề về tiếp cận thị trường để cải thiện cuộc sống, vấn đề về văn hóa, vấn đề về an ninh-quốc phòng…  và tạo cơ hội bình đẳng cho đồng bào các dân tộc thiểu số có cơ hội để phát triển.

Đồng chí Trương Thị Mai đề nghị các chính sách dân tộc sắp tới phải sắp xếp hợp lý; tiếp tục đẩy mạnh phát triển giáo dục, đào tạo, y tế, văn hóa, xã hội; nâng cao mức tiếp cận và hưởng thụ các dịch vụ xã hội cơ bản cho đồng bào; từng bước hạn chế, xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu đi đôi với giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; Chú trọng phát triển nguồn lực, đặc biệt là người dân tộc thiểu số.Tập trung xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, củng cố tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc… Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban dân tộc khẳng định các ý kiến đóng góp quý báu của các đại biểu sẽ được tiếp thu để hoàn thiện các báo cáo, đối với với Nghị quyết 24 báo cáo Bộ Chính trị để bổ sung Đề án tổng thể và dự thảo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.  Quan điểm xác định đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số là đầu tư cho phát triển, trong đó nguồn lực của Nhà nước là quan trọng, quyết định để huy động các nội dung khác. Trung ương xây dựng chính sách khung và có tính chất khung, cụ thể do các tỉnh quyết định và thực hiện “tăng cho vay, giảm cho không và hỗ trợ có điều kiện”, kênh tín dụng chính sách là rất quan trọng. Thực hiện chính sách dân tộc có vị trí quan trọng và khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với việc xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc…

            Hoàng Hải