Tết Khu Cù Tê của đồng bào dân tộc La Chí thường được tổ chức vào tháng bảy âm lịch hàng năm. Lễ hội Tết Khu Cù Tê được xem là ngày tết có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của cộng đồng người La Chí. Đây là dịp để người La Chí cầu cho dân bản có cuộc sống bình yên, ấm no, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…
 |
| Trưởng tộc và các trưởng họ làm lễ cúng mời tổ tiên về ăn Tết. Ảnh Hoàng Tâm |
Theo phong tục của người La Chí, họ chỉ thờ cúng những người đã mất tính từ 3 đời trở lại tại nhà của trưởng tộc của các dòng họ. Lễ cúng trong Tết Khu Cù Tê thường được tổ chức ở nhà trưởng tộc để gọi linh hồn những người đã mất về ăn Tết.
Lễ vật cúng gồm: Sừng trâu (biểu hiện cho chiếc chén mời tổ tiên), củ gừng (tượng trưng cho lời mời gọi tổ tiên về ăn Tết), sọt tre (tượng trưng cho bát, đĩa đựng thức ăn đồ cúng mời tổ tiên), chén vại (để rót rượu mời tổ tiên), thịt trâu, thịt lợn, rượu “hoẵng” – loại rượu đặc biệt chỉ dùng trong các ngày lễ tết.
Sau khi chuẩn bị xong đồ lễ, trưởng tộc và các trưởng họ bắt đầu đọc bài cúng với nội dung mời tổ tiên của người La Chí các vị thần quản lý, cai quản giống cây trồng, vật nuôi, các vị thần cai quản rừng… về ăn tết với dân làng, cầu mong cho cây lúa tốt tươi mùa màng bội thu, cầu cho dân bản sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Kết thúc phần cúng là màn đánh chiêng trống. Điệu múa trống, múa chiêng thể hiện sự vui mừng phấn khởi của dân bản sau một năm trồng trọt chăn nuôi, mùa màng bội thu và cũng là sự tôn kính và cảm ơn tổ tiên đã phù hộ cho dân bản sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Khi tiếng trống của người trưởng họ trợ giúp cuối cùng dừng lại cũng là lúc nghi lễ kết thúc. Mọi người có thể bắt đầu vui hội.
Lễ hội Tết Khu Cù Tê của đồng bào La Chí thể hiện đầy đủ những yếu tố văn hóa thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng nguyên thủy, coi vạn vật hữu linh, niềm tin vào thế giới thần linh và đặc trưng cho nền văn hoá sản xuất nông nghiệp… Lễ hội còn thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng và đã trở thành truyền thống không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc La Chí từ ngàn đời xưa đến nay.
Hoàng Tâm
 |
| Lễ vật cúng mời tổ tiên. Ảnh Hoàng Tâm |
Lễ vật cúng gồm: Sừng trâu (biểu hiện cho chiếc chén mời tổ tiên), củ gừng (tượng trưng cho lời mời gọi tổ tiên về ăn Tết), sọt tre (tượng trưng cho bát, đĩa đựng thức ăn đồ cúng mời tổ tiên), chén vại (để rót rượu mời tổ tiên), thịt trâu, thịt lợn, rượu “hoẵng” – loại rượu đặc biệt chỉ dùng trong các ngày lễ tết.
Sau khi chuẩn bị xong đồ lễ, trưởng tộc và các trưởng họ bắt đầu đọc bài cúng với nội dung mời tổ tiên của người La Chí các vị thần quản lý, cai quản giống cây trồng, vật nuôi, các vị thần cai quản rừng… về ăn tết với dân làng, cầu mong cho cây lúa tốt tươi mùa màng bội thu, cầu cho dân bản sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
 |
| Màn đánh trống, chiêng thể hiện sự vui mừng và cám ơn tổ tiên của dân bản. Ảnh: Hoàng Tâm |
Kết thúc phần cúng là màn đánh chiêng trống. Điệu múa trống, múa chiêng thể hiện sự vui mừng phấn khởi của dân bản sau một năm trồng trọt chăn nuôi, mùa màng bội thu và cũng là sự tôn kính và cảm ơn tổ tiên đã phù hộ cho dân bản sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Khi tiếng trống của người trưởng họ trợ giúp cuối cùng dừng lại cũng là lúc nghi lễ kết thúc. Mọi người có thể bắt đầu vui hội.
 |
| Sau lễ cúng, đồng bào La Chí cùng nhau hát giao duyên vui hội. Ảnh Hoàng Tâm |
 |
| Đồng bào La Chí vui mừng chơi các trò chơi dân giang. Ảnh Hoàng Tâm |
Lễ hội Tết Khu Cù Tê của đồng bào La Chí thể hiện đầy đủ những yếu tố văn hóa thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng nguyên thủy, coi vạn vật hữu linh, niềm tin vào thế giới thần linh và đặc trưng cho nền văn hoá sản xuất nông nghiệp… Lễ hội còn thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng và đã trở thành truyền thống không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào dân tộc La Chí từ ngàn đời xưa đến nay.
Hoàng Tâm
