 |
| Muỗi là nguyên nhân gây bệnh sốt rét. Ảnh: benhvienninhbinh.vn |
Sơn La là 1 trong 25 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đạt tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét theo Quyết định số 1987/QĐ-VSR của Viện Sốt rét – Ký sinh trùng, côn trùng Trung ương (Bộ Y tế) ngày 23/12/2019. Theo đó, từ năm 2015 - 2019, toàn tỉnh Sơn La ghi nhận 100% số xã của 12/12 huyện/thành phố không xuất hiện dịch sốt rét.
Bà Nguyễn Thị Kim An, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Sơn La cho biết, đây là kết quả của việc toàn bộ hệ thống chính trị tham gia vào công tác phòng, chống sốt rét một cách tích cực, chủ động, bài bản cả về đầu tư nguồn lực, chuyên môn kỹ thuật và củng cố hệ thống giám sát.
Trước đó, năm 1958, tỉnh Sơn La có khoảng 40,4% người có biểu hiện lách sưng do sốt rét. Trên kết quả này, năm 1959, Bộ Y tế xếp tỉnh Sơn La thuộc vùng sốt rét lưu hành nặng; đồng thời chỉ đạo ngành y tế địa phương quan tâm, xây dựng kế hoạch để triển khai các biện pháp khống chế dịch bệnh sốt rét theo từng giai đoạn.
Trước tình trạng đó, từ năm 1959-1975, ngành y tế Sơn La đã thực hiện chiến lược tiêu diệt sốt rét, trong đó chủ yếu là phát động nhân dân tăng cường các biện pháp vệ sinh phòng bệnh bằng cách ngủ màn tránh muỗi, sử dụng hóa chất tiêu diệt véc-tơ truyền bệnh. Từ đó, tỷ lệ bệnh sốt rét có giảm, tuy nhiên chưa đáng kể. Đến năm 1985, dịch, bệnh sốt rét quay trở lại trên phạm vi toàn tỉnh với tốc độ mạnh và ngày càng nghiêm trọng. Hàng năm, trên địa bàn có từ 10 vụ dịch trở lên làm vài chục đến hàng trăm người chết do sốt rét; năm 1986 có 25 người chết do sốt rét; đến năm 1987 tăng lên 100 người chết do sốt rét và tiếp tục tăng lên 105 người chết do sốt rét trong năm 1988. Đỉnh điểm là năm 1991, tỉnh Sơn La đã xảy ra 12 vụ dịch sốt rét với 46.656 người mắc, trong đó có 1.753 ca sốt rét ác tính và đặc biệt có tới 309 người chết do sốt rét.
Theo ông Bùi Đăng Dương, Trưởng khoa phòng, chống ký sinh trùng, côn trùng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Sơn La, nguyên nhân bùng phát dịch sốt rét thời điểm đó là do hệ thống, mạng lưới cơ sở y tế còn hạn chế. Cùng với đó, Sơn La là tỉnh miền núi vùng cao với đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, tập tục người dân ở nhà sàn, không sử dụng màn tránh muỗi, đồng thời giữ hủ tục cúng bái khi có biểu hiện bệnh thay vì đến các cơ sở y tế khám, chữa bệnh.
Thời gian tới, Sở Y tế tỉnh Sơn La tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành duy trì bền vững kết quả tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét trên địa bàn năm 2020 và những năm tiếp theo. Theo đó, Sơn La tập trung 8 nhóm giải pháp gồm: Giám sát, phát hiện sớm các trường hợp bệnh sốt rét; lấy mẫu máu các trường hợp nghi ngờ mắc sốt rét, điều tra dịch tễ trường hợp bệnh, điều trị đúng theo hướng dẫn; thực hiện các biện pháp để hạn chế lan truyền sốt rét; duy trì các hoạt động thường xuyên tại tất cả các tuyến cơ sở để phát hiện sớm trường hợp bệnh; khi xuất hiện ổ bệnh can thiệp sớm; duy trì giám sát trọng điểm quốc gia; tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe; dự trữ các cơ số thuốc điều trị sốt rét, hóa chất diệt muỗi và vật tư phòng, chống bệnh sốt rét.
Diệp Anh
