Đối với người Lự ở Lai Châu, lên nhà mới là một nghi lễ quan trọng trong văn hóa, đời sống; mong muốn mang đến nhiều may mắn cho gia đình khi về nhà mới.
Người Lự đã có mặt ở khu vực Xam Mứn (Ðiện Biên) ít nhất cũng trước thế kỷ XI - XII. Tại đây họ đã xây thành Xam Mứn (Tam Vạn) và khai khẩn nhiều ruộng đồng. Vào thế kỷ chiến tranh người Lự phải phân tán đi khắp nơi, một bộ phận nhỏ chạy lên sinh sống ở vùng núi Phong Thổ, Sìn Hồ.
Trên địa bàn tỉnh Lai Châu, người Lự cư trú tập trung tại các xã Bản Hon, Nà Tăm, huyện Tam Đường; Nậm Tăm và một số xã vùng thấp của huyện Sìn Hồ. Cộng đồng người Lự vẫn còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống trong trang phục, ẩm thực, ngôn ngữ, kiến trúc và tín ngưỡng. Cúng rừng (hay còn gọi là “Căm nung”) của người Lự là một trong những nét văn hóa độc đáo, được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Người Lự (còn gọi là Lào Lự, người Lữ, người Nhuồn, người Duồn) là một dân tộc ít người trong cộng đồng 54 dân tộc anh em Việt Nam. Mấy năm gần đây một số bản làng của người Lự ở tỉnh Lai Châu đã trở thành điểm du lịch văn hóa sinh thái hấp dẫn du khách quốc tế.
Lễ Căm Mường của người Lự (Lai Châu) là dịp để thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần, nhằm mục đích cầu nguyện một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, dân bản yên vui no ấm…
Nhuộm răng đen đã trở thành một tập tục văn hóa độc đáo của một số dân tộc. Đối với người Lự, phụ nữ răng càng đen, càng bóng thì càng đẹp, càng hấp dẫn…
Từ thị xã Lai Châu, theo quốc lộ 4D về phía Đông Nam khoảng 20 km, du khách sẽ đến xã Bản Hon, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu. Cộng đồng người Lự ở Lai Châu vẫn giữ gìn những sắc thái văn hóa tộc người độc đáo như nghề dệt vải thổ cẩm, cư trú ở nhà sàn, trang phục truyền thống, tục nhuộm răng đen...
Không chỉ độc đáo với kiến trúc nhà sàn có hai bếp, người Lự còn được biết đến qua bộ trang phục truyền thống phảng phất dáng dấp thời trang đương đại, chứa đựng những thông điệp văn hóa đặc sắc của một dân tộc có số dân xấp xỉ 5,000 người.
Đồng bào dân tộc Lự ở xã Nậm Tăm (huyện Sìn Hồ, Lai Châu). tại các bản như: Pậu, Nậm Ngập 1, Phiêng Lót… gần như còn giữ nguyên vẹn bản sắc văn hóa của dân tộc Lự. Bao phủ các bản là sự yên bình với những nếp nhà sàn, nhà gỗ kiên cố và không bao giờ khóa cửa dù gia chủ vắng mặt. Và thứ không thể thiếu dưới gầm sàn hay trong nhà của mỗi gia đình người Lự là chiếc khung cửi dệt vải, những tấm vải thổ cẩm, con thoi…
Người Lự đã có mặt ở khu vực Xam Mứn (Ðiện Biên) ít nhất cũng trước thế kỷ XI - XII. Tại đây họ đã xây thành Xam Mứn (Tam Vạn) và khai khẩn nhiều ruộng đồng. Vào thế kỷ chiến tranh người Lự phải phân tán đi khắp nơi, một bộ phận nhỏ chạy lên sinh sống ở vùng núi Phong Thổ, Sìn Hồ.