Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam: Làm “sống dậy” những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc Ơ Đu

Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, chương trình đầu tư góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy bản sắc của đồng bào Ơ Đu. Chung tay cùng với cấp ủy, chính quyền địa phương, thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018, Trường Phổ thông dân tộc bán trú Trung học cơ sở Nga My (huyện Tương Dương, Nghệ An) đã đưa văn hóa Ơ Đu vào giảng dạy trong nhà trường. Qua đó đã bảo lưu và làm “sống dậy” những giá trị văn hóa mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc Ơ Đu.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295640.jpg
Nữ sinh dân tộc Thái lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My, huyện Tương Dương giới thiệu với các bạn trong lớp và giáo viên bộ môn về những vật dụng sinh hoạt hằng ngày của cộng đồng dân tộc Ơ Đu. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Sắc màu văn hóa Ơ Đu trong những tiết học

Dân tộc Ơ Đu là một trong 5 dân tộc có dân số thấp nhất cả nước, sinh sống duy nhất trên địa bàn tỉnh Nghệ An, tập trung chủ yếu tại bản tái định cư Văng Môn (xã Nga My, huyện Tương Dương). Từ năm 2006, sau 18 năm về sinh sống tại bản tái định cư, cuộc sống của 102 hộ/hơn 340 nhân khẩu người Ơ Đu đã có nhiều đổi thay tích cực. Tuy nhiên, ảnh hưởng của cuộc sống cộng cư nên những giá trị văn hóa tiêu biểu mang tính nhận diện của dân tộc Ơ Đu đang dần bị mai một.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295650.jpg
Những đồ dùng gắn liền với đời sống, sinh hoạt hằng ngày của dân tộc Ơ Đu được học sinh lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My, huyện Tương Dương chuẩn bị trên lớp. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Tiết học Hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp (môn Giáo dục địa phương) với chủ đề “Truyền thống quê em” có nội dung xoay quanh văn hóa truyền thống của dân tộc Ơ Đu diễn ra tại lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My, thật sự khác biệt với các tiết học khác. 100% học sinh đến lớp đầy đủ, đều mặc trang phục truyền thống dân tộc Ơ Đu, Thái, Khơ Mú. Các nhóm học sinh cũng mang đến lớp nhiều đồ dùng, vật dụng gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt hằng ngày, nghi lễ, tín ngưỡng của đồng bào Ơ Đu. Giáo viên phụ trách giảng dạy tiết học chuẩn bị kỹ lưỡng dụng cụ trực quan, nội dung bài giảng và những clip liên quan đến đặc trưng văn hóa, đời sống của đồng bào dân tộc Ơ Đu.

Em Vi Thị Đông Y (lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My) hồ hởi chia sẻ: Tiết học hôm nay em và các bạn trong nhóm đã trình bày, giới thiệu đến cô giáo cùng các bạn trong lớp về Lễ hội Tiếng sấm đầu năm. Đối với người Ơ Đu, một năm bắt đầu khi có tiếng sấm. Sáng sớm ngày sau hôm có tiếng sấm, mọi người đều mang những vật dụng trong gia đình ra suối lau chùi để đón điều mới mẻ của năm mới. Người già lớn tuổi thì mang những quả trứng gà đi rửa sạch để loại bỏ điều xấu, cầu may mắn cho con cháu. Lễ hội tiếng sấm đầu năm chỉ riêng dân tộc Ơ Đu tổ chức, có rất nhiều nét khác biệt so với các lễ hội khác của các dân tộc khác. Ngoài ra, nhóm của chúng em còn mang đến một bức tranh vẽ mâm cỗ với những món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc Ơ Đu mà các các gia đình ở bản Văng Môn sử dụng trong dịp lễ.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295646.jpg
Nhóm học sinh lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My, huyện Tương Dương, Nghệ An giới thiệu về bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Ơ Đu. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Nhóm của em Lô Thuyên Hân lại giới thiệu về bộ trang phục truyền thống của người phụ nữ Ơ Đu qua một bức tranh khổ lớn. Đặc biệt, nhóm của em đã lý giải được vì sao chân váy trong trang phục của phụ nữ Ơ Đu lại có màu đen là chủ đạo và những nét độc đáo, khác nhau giữa bộ trang phục truyền thống của người phụ nữ Ơ Đu so với trang phục của người phụ nữ dân tộc Thái.

Khác với các nhóm nữ, các bạn nam trong lớp chịn thuyết trình về các chức năng, cách thức sử dụng của nhiều loại vật dụng liên quan đến lao động sản xuất, sinh hoạt hằng ngày của người Ơ Đu. Mỗi sản phẩm, vật dụng được học sinh giới thiệu tại lớp đều cung cấp những kiến thức mới mẻ, bổ ích, mang đến sự thích thú, hứng khởi đến các bạn trong lớp.

Em Kha Vĩnh Phúc (lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My) chia sẻ: Là người dân tộc Thái, được tham gia những tiết học như thế này, em rất vui vì được tận mắt thấy được những đồ vật gắn bó thân thuộc với người Ơ Đu trong cuộc sống hằng ngày.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295644.jpg
Để có được những dụng cụ trực quan liên quan đến văn hóa và gắn liền với đời sống sinh hoạt của dân tộc Ơ Đu, các nhóm học sinh đã dành nhiều thời gian tìm hiểu, sưu tầm hoặc mượn từ các gia đình dân tộc Ơ Đu ở bản Văng Môn. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Phụ trách tiết học tìm hiểu văn hóa người Ơ Đu tại lớp 6A, cô giáo Quang Thị Kim Loan cho biết: Tiết học trưng bày nhiều đồ dùng, vật dụng mang tính trực quan sinh động được nhà trường chuẩn bị và do các học sinh sưu tầm, mượn của người dân Ơ Đu bản Văng Môn mang đến. Trong tiết học có sự tương tác cởi mở, gần gũi giữa cô và trò. Cách đặt vấn đề của giáo viên theo hướng mở nên tiết học đã thu hút sự tập trung của các em học sinh. Để tiết học mang đến hiệu quả tích cực, đòi hỏi giáo viên đứng lớp phải trang bị những kiến thức khá bài bản thuộc các lĩnh vực văn hóa, lịch sử, địa lý, xã hội, môi trường…

Chung tay bảo tồn văn hóa truyền thống

Năm học 2023 - 2024, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My có hơn 460 học sinh, là con em các dân tộc Thái, Khơ Mú và Ơ Đu. Môn học giáo dục địa phương thực hiện theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhà trường sẽ triển khai dạy 35 tiết/năm học. Theo đó, trong 4 năm học cấp 2, nhà trường sẽ thực hiện dạy 140 tiết.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295648.jpg
Sự tương tác gần gũi giữa cô và trò, cách đặt vấn đề dẫn dắt theo hướng gợi mở của giáo viên bộ môn tại tiết học đã thu hút sự tập trung của học sinh trong lớp, đem đến sự hiệu quả tích cực của tiết học. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Thầy Nguyễn Trọng Hảo, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My cho biết: Đối với chương trình giáo dục địa phương và hoạt động trải nghiệm triển khai theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, thời gian qua, nhà trường rất quan tâm đưa các nội dung chương trình lồng ghép vào giảng dạy ở các khối 6, 7, 8. Cụ thể, nhà trường đã đầu tư trang thiết bị để các tổ giáo viên xây dựng chương trình, đa dạng hình thức dạng dạy. Các tiết học môn Giáo dục địa phương được nhà trường triển khai, giáo viên, học sinh rất thích thú trong giảng dạy, học tập. Đặc biệt, việc bảo tồn văn hóa dân tộc Ơ Đu trong những năm qua được Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền rất quan tâm. Chung tay cùng với các cấp, ngành, nhà trường chú trọng dành thời lượng lớn các tiết học trong chương trình giáo dục địa phương để truyền dạy văn hóa Ơ Đu đến học sinh.

vna_potal_bao_ton_phat_huy_gia_tri_van_hoa_o_du_trong_moi_truong_giao_duc_mien_nui_7295645.jpg
Nhóm học sinh lớp 6A, Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My, huyện Tương Dương giới thiệu về mâm cỗ của người Ơ Đu trong Lễ hội Tiếng sấm đầu năm. Ảnh: Xuân Tiến - TTXVN

Bà Vi Thị Mùi, Phó Chủ tịch UBND xã Nga My cho biết: Trong những năm qua, đời sống văn hóa, kinh tế, xã hội của dân tộc Ơ Đu đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đặc biệt, Đảng, Nhà nước, các cấp, ngành đã quan tâm, hỗ trợ, triển khai nhiều chương trình, dự án đầu tư, đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã tạo những tiền đề, động lực để bà con Ơ Đu vươn lên thoát nghèo. Hiện nay, kinh tế của người Ơ Đu ở bản Văng Môn đã chuyển dịch cơ cấu rất rõ nét, từng bước phá thế độc canh cây lúa trên nương. Nhờ đó, cuộc sống của đồng bào có nhiều đổi thay, diện mạo bản làng tái định cư Văng Môn có nhiều khởi sắc. Các phong tục tập quán, bản sắc văn hóa của cộng đồng Ơ Đu đang được các cấp ủy, chính quyền nỗ lực bảo tồn, gìn giữ.

Cũng theo bà Vi Thị Mùi, văn hóa truyền thống của dân tộc Ơ Đu rất độc đáo, đặc sắc và có nét riêng biệt, cần có sự quan tâm gìn giữ và phát huy. Những năm qua, cấp ủy, chính quyền địa phương rất quan tâm đến vấn đề này. Việc đưa văn hóa Ơ Đu vào giảng dạy tại một số đơn vị trường học trên địa bàn được các trường triển khai rất tích cực, đem đến những kết quả rất khả quan.

Già làng Lo Thanh Bình là một trong số ít những người Ơ Đu ở bản Văng Môn (xã Nga My) còn sử dụng được ngôn ngữ của dân tộc này chia sẻ: Việc triển khai, đưa văn hóa Ơ Đu vào giảng dạy trong chương trình giáo dục địa phương tại Trường Phổ thông Dân tộc bán trú và Trung học cơ sở Nga My đã và đang khẳng định hướng đi đúng, tạo được sự quan tâm, đồng thuận của xã hội. Bản thân ông luôn sẵn sàng hỗ trợ, giúp đỡ nhà trường trong việc truyền dạy ngôn ngữ dân tộc Ơ Đu đến cho học sinh khi nhà trường có đề xuất.

Xuân Tiến - Hải An

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Nỗ lực cho một mùa lễ hội văn minh, an toàn, tiết kiệm

Nỗ lực cho một mùa lễ hội văn minh, an toàn, tiết kiệm

Tháng Giêng là thời điểm các lễ hội Xuân diễn ra trên khắp mọi miền đất nước, thu hút đông đảo du khách tham gia, đòi hỏi công tác tổ chức lễ hội phải được thực hiện nghiêm túc. Những năm gần đây, công tác quản lý và tổ chức lễ hội trong cả nước đã có những chuyển biến tích cực từ trung ương đến địa phương, giúp người dân có cơ hội du Xuân an toàn, lành mạnh, văn minh, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa và phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima Học viện Phật giáo Nam tông Khmer

Khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima Học viện Phật giáo Nam tông Khmer

Ngày 15/2, tại phường Châu Văn Liêm, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ, Học viện Phật giáo Nam tông Khmer tổ chức Đại lễ khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima. Tham dự buổi lễ có lãnh đạo các bộ, ban ngành Trung ương và thành phố Cần Thơ, Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo các tỉnh, thành phố và đông đảo bà con Phật tử Nam tông Khmer khu vực Nam Bộ.

Chị Neáng Chanh Ty tỷ mẫn bên khung cửi để cho ra đời những tấm lụa thổ cẩm mang thương hiệu “Silk Khmer” nức tiếng gần xa. Ảnh: Công Mạo - TTXVN

Hướng đi mới cho nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Khmer An Giang

Liên kết cùng nhau sản xuất, hỗ trợ nâng cao tay nghề, phát triển các sản phẩm dệt truyền thống đạt chuẩn OCOP là cách mà các nghệ nhân làng dệt thổ cẩm Khmer ở xã Văn Giáo, thị xã Tịnh Biên (An Giang) đang thực hiện nhằm bảo tồn và mang lại sức sống mới cho nghề dệt truyền thống tồn tại hàng thế kỷ ở vùng Bảy Núi An Giang.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Giữ nét đẹp văn hóa trong lễ hội Xuân

Giữ nét đẹp văn hóa trong lễ hội Xuân

Một mùa Xuân mới đã về mang theo lộc biếc trên cành, các loài hoa đua nhau bừng nở, khoe sắc xuân. Trong hơi thở mùa xuân ấy, người dân nô nức trẩy hội, gửi gắm ước vọng về một năm mới bình an, mọi việc hanh thông.

Pháo đất - nâng tầm trò chơi dân gian thành sản phẩm OCOP

Pháo đất - nâng tầm trò chơi dân gian thành sản phẩm OCOP

Liên hoan pháo đất tỉnh Hải Dương năm 2025 diễn ra ngày 14/2 tại chùa Côn Sơn, thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh) là hoạt động do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hải Dương tổ chức, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân gian của dân tộc.

Lễ hội Làm Chay - Một nét đẹp văn hóa dân gian

Lễ hội Làm Chay - Một nét đẹp văn hóa dân gian

Hằng năm, vào các ngày 14, 15 và 16 tháng Giêng âm lịch, người dân thị trấn Tầm Vu, huyện Châu Thành, tỉnh Long An cùng các địa phương trong và ngoài tỉnh lại náo nức chờ đón "cái Tết thứ 2" - Lễ hội Làm Chay, diễn ra tại Đình Tân Xuân, thị trấn Tầm Vu. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất tỉnh Long An, là nơi hội tụ các yếu tố, nét đẹp văn hóa dân gian mang đậm tính cộng đồng, làng xã của người dân từ xưa đến nay.

Long An: Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ mở rộng lần thứ 29

Long An: Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ mở rộng lần thứ 29

Chiều 13/2 (18 tháng Giêng), tại Di tích lịch sử - văn hóa Đình Vạn Phước, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Long An phối hợp UBND huyện Cần Đước khai mạc Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ tỉnh Long An mở rộng lần thứ 29 năm 2025.Tham gia chương trình có 7 Ban Đờn ca tài tử đến từ các tỉnh, thành phố, với hơn 100 nghệ nhân, tài tử đờn, tài tử ca. Chương trình diễn ra trong 2 ngày 13 và 14/2. Trong đó, các Ban Đờn ca tài tử tỉnh Long An, Bến Tre, Bình Dương và Trung tâm Văn hóa Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh biểu diễn trong ngày 13/2. Các Ban Đờn ca tài tử tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, An Giang biểu diễn ngày 14/2.

Công bố đề cử chính thức Giải Cống hiến lần thứ 19 năm 2025

Công bố đề cử chính thức Giải Cống hiến lần thứ 19 năm 2025

Ngày 13/2, tại Hà Nội, Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã công bố Giải Cống hiến lần 19 năm 2025; đề cử chính thức trên cả 2 hệ thống giải là Giải Âm nhạc Cống hiến và Giải Thể thao Cống hiến. Cùng với đó, Ban tổ chức mở cổng bình chọn cho công chúng, để cùng với lá phiếu của các nhà báo, tìm ra những chủ nhân Cống hiến mùa giải năm nay.

Khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025

Khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025

Sáng 13/2, tại sân đá chùa Côn Sơn, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hải Dương đã phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam long trọng tổ chức lễ khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc; Tưởng niệm 691 năm ngày viên tịch của Đệ tam Tổ Trúc Lâm Huyền Quang Tôn giả (1334 - 2025); Kỷ niệm 60 năm Ngày Bác Hồ về thăm Hải Dương, Côn Sơn (15/2/1965 – 15/2/2025) và phát động Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền

Tối 12/2, tại Cụm di tích Từ Lương Xâm (phường Nam Hải, quận Hải An), UBND thành phố Hải Phòng tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Cụm di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 và khai mạc Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm 2025.

Lào Cai khai hội Đền Thượng Xuân Ất Tỵ

Lào Cai khai hội Đền Thượng Xuân Ất Tỵ

Ngày 12/2, hàng ngàn người dân và du khách tập trung dưới gốc cây đa hơn 300 năm tuổi tại phường Lào Cai (thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai) tham dự khai mạc Lễ hội đền Thượng Xuân Ất Tỵ 2025.

Độc đáo phiên chợ người mua, người bán giao dịch bằng lá cây ở Tây Ninh

Độc đáo phiên chợ người mua, người bán giao dịch bằng lá cây ở Tây Ninh

Ngày 12/2, tại khu vực thuộc ấp Long Hải, xã Trường Tây, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh, nhiều người dân đã tổ chức phiên chợ lá độc đáo, với hàng chục gian hàng ẩm thực chay phục vụ miễn phí. Phiên chợ diễn ra mỗi năm một lần vào dịp rằm tháng Giêng. Người dân và du khách tham gia phiên chợ chỉ cần sử dụng lá cây để mua hàng thay cho tiền.

Tưng bừng Lễ hội Lồng Tồng nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc

Tưng bừng Lễ hội Lồng Tồng nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc

Mỗi độ Xuân về, khi những cánh đào phai bung nở rực rỡ khắp núi rừng, đồng bào dân tộc Tày ở Hà Giang lại nô nức tổ chức Lễ hội Lồng Tồng - một lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa, thể hiện khát vọng về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, hạnh phúc.