Trước yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của miền Bắc sau ngày được giải phóng, cùng với sự phát triển nhanh chóng của lực lượng Hải quân, ngày 3/8/1961, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 74/QP thành lập Tiểu đoàn 135 tàu phóng lôi, trực thuộc Cục Hải quân, đây là đơn vị tiền thân của Lữ đoàn 172.
Cùng với sự phát triển lực lượng và yêu cầu nhiệm vụ của Hải quân trong tình hình mới, ngày 9/7/1966, Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã ký quyết định số 79/QP-QĐ thành lập Trung đoàn 172 tàu phóng lôi, trên cơ sở tiểu đoàn 135 tàu phóng lôi và một số trạm ra đa, đơn vị pháo cao xạ trực thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân. Ngày 26/10/1975, Bộ quốc phòng ra Quyết định số 142-QĐ/QP chuyển Trung đoàn 172 thành Lữ đoàn tàu cơ động phía Bắc thuộc Bộ Tư lệnh Hải quân lấy phiên hiệu Lữ đoàn 172.
Là lực lượng đột kích chủ yếu, chiến đấu chủ công tin cậy của Quân chủng Hải quân, trong bất kỳ điều kiện hoàn cảnh nào, Lữ đoàn cũng luôn bảo đảm sẵn sàng chiến đấu cao để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trên giao, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trọng tâm là xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và huấn luyện chiến đấu, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Làm tốt công tác phòng, chống giảm nhẹ thiên tai, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn, sẵn sàng ứng cứu giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai.
Trong những năm gần đây, nhiệm vụ của Lữ đoàn có sự phát triển mới với yêu cầu, nhiệm vụ cao hơn, phức tạp và toàn diện hơn nhưng được sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng ủy, Chỉ huy Lữ đoàn; sự đoàn kết, nỗ lực của cán bộ, chiến sỹ đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao, tiêu biểu như hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bắn tiên lửa trong diễn tập MT-22; tuần tiễu, trinh sát, quản lý vùng biển với Hải quân các nước; hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ tham gia các hoạt động đa phương quốc tế tại Malaysia và Indonesia...
Trải qua 57 năm, Lữ đoàn 172 đã không ngừng trưởng thành và phát triển, luôn là lá cờ đầu trong xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực tiêu biểu” của Vùng 3 và Quân chủng Hải quân. Ngày 16/12/2014, Lữ đoàn vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý “Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Ngoài ra, Lữ đoàn còn được tặng 2 Huân chương Quân công hạng Ba; Huân chương Chiến công hạng Nhì, Ba; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất, Nhì, Ba; Bằng khen của Thủ tướng chính phủ.
Biên đội tàu Lữ đoàn 172 huấn luyện trên biển. Ảnh: baohaiquanvietnam.vn
Thượng tá Nguyễn Xuân Hòa, Chính ủy Lữ đoàn cho biết: Tiếp tục phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, xây dựng Lữ đoàn theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, Đảng ủy, chỉ huy Lữ đoàn 172 luôn chủ động quán triệt, triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ với tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm; từ đó xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự tiêu biểu về phẩm chất, năng lực, mẫu mực về đạo đức, lối sống, đề cao trách nhiệm nêu gương và ý chí quyết tâm cho cán bộ, chiến sĩ, sẵn sàng nhận, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao; xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”.
Thành Nam - Tất Việt