Hằng năm vào khoảng cuối tháng Chạp, sau khi thu hoạch mùa màng xong, người Êđê sinh sống trong các buôn lại chuẩn bị lễ vật để cúng bến nước, cầu thần linh ban phước lành cho dân làng, người người làm ăn khá giả, khỏe mạnh, đoàn kết; cầu cho nguồn nước dồi dào, luôn chảy trong, chảy suốt, chảy sạch…
Ngày 24/2, tại Buôn Đung, xã Ninh Tây, thị xã Ninh Hòa (tỉnh Khánh Hòa), hàng trăm đồng bào dân tộc Ê Đê đã cùng tham dự Lễ hội cúng Bến nước Buôn Đung theo phong tục cổ truyền.
Đối với đồng bào các dân tộc trên đại ngàn Tây Nguyên, khi chọn đất để lập làng thì việc đầu tiên phải làm là xác định nguồn nước. Chính vì vậy đồng bào rất quý trọng nguồn nước.
Ngày 30/10, Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San phối hợp với Trung tâm Văn hóa Thể thao huyện Krông Pa (tỉnh Gia Lai) và đồng bào dân tộc thiểu số J’rai tại Buôn Gum Gốp, xã Ia Rmok tổ chức phục dựng nghi thức, nghi lễ cúng bến nước của đồng bào J’rai bản địa. Trong không gian văn hóa tín ngưỡng dân gian độc đáo đầy sắc màu, nghi lễ này được tái hiện nhằm cầu mong thần nước phù hộ cho dân làng mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, vạn vật trong buôn đều mạnh khỏe, không có bệnh dịch xảy ra.
Người Ê Đê quan niệm bến nước cũng có thần linh cư ngụ và cai quản. Do vậy, theo truyền thống, sau khi mùa màng kết thúc, người Ê Đê thường làm lễ cúng bến nước để tạ ơn các thần, cầu cho mưa thuận gió hòa, đem lại nhiều may mắn cho cộng đồng.
Với quan niệm “vạn vật hữu linh”, người Jrai cho rằng “Yang Ia” là vị thần tạo ra nguồn nước nên hàng năm cứ đến dịp đầu năm mới hay thời điểm bắt đầu mùa mưa, người dân lại tổ chức lễ cúng Bến nước. Đây là một tục lệ thể hiện nét đẹp của văn hóa dân tộc Jrai tại Tây Nguyên.
Lễ cúng bến nước là hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng mang nhiều ý nghĩa tích cực trong đời sống tâm linh của người Hrê. Phong tục này không chỉ đơn thuần là tín ngưỡng mà còn nâng cao ý thức của đồng bào dân tộc trong việc bảo vệ, giữ gìn nguồn nước buôn làng.
Lễ cúng bến nước là một trong những nghi lễ rất quan trọng đối với người Ê-đê. Đồng bào quan niệm, nước còn quan trọng hơn cả cơm ăn áo mặc. Chính vì vậy, người Êđê thờ thần nước như thờ tổ tiên nhà mình. Ông Y Dun Byă, trưởng buôn Kmrông A , xã Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) cho biết: Cúng bến nước là để cầu cho nước trong, sạch, mang lại sức khỏe cho buôn làng.
Lễ cúng bến nước của người Mạ (Đắk Nông) thường được tổ chức vào đầu xuân với mục đích tạ ơn "thần Nước" đã đem đến cho đồng bào Mạ những điều may mắn trong năm cũ, xua đuổi tà ma và cầu năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi.
