Trong khuôn khổ các hoạt động sự kiện Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam năm 2021, tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Gia Rai đến từ tỉnh Gia Lai đã tái hiện lại Lễ Bỏ mả (Pơ thi) truyền thống của dân tộc mình.
Theo quan niệm của người Jrai, để linh hồn người đã mất đến với thế giới mới một cách nhẹ nhàng, thanh thản, gia đình phải làm lễ Pơ thi (lễ Bỏ mả) nhằm phá bỏ nhà mồ cũ, dựng lên nhà mồ mới đẹp hơn.
Vừa qua, trong khuôn khổ Lễ hội nho và vang Ninh Thuận 2019, lần đầu tiên lễ bỏ mả của đồng bào dân tộc Raglai được tái hiện tại xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc - địa phương có trên 1.000 hộ dân, hơn 97% là người Raglai.
Trong khuôn khổ Lễ hội nho và vang Ninh Thuận 2019, ngày 27/4 tại xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận diễn ra Chương trình tái hiện Lễ bỏ mả của đồng bào dân tộc Raglai. Đây là hoạt động nhằm tạo điều kiện cho các nghệ nhân, đồng bào Raglai có cơ hội giao lưu văn hóa, nghệ thuật, qua đó tuyên truyền quảng bá, bảo tồn giá trị văn hóa, giới thiệu sản phẩm đặc thù, không gian văn hóa độc đáo, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch Ninh Thuận.
Tối 30/1, tại xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc (Ninh Thuận), UBND tỉnh Ninh Thuận tổ chức Lễ đón bằng chứng nhận lễ bỏ mả của đồng bào người Raglai là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Đồng bào dân tộc Raglai quan niệm, có hai thế giới song song tồn tại là thế giới của người sống và thế giới của những người đã khuất. Khi người chết đã được chôn cất vẫn còn mối quan hệ với người đang sống, bởi linh hồn còn luẩn quẩn trong cõi nhân gian, nên phải làm lễ Bỏ mả để chấm dứt mối quan hệ này. Lễ Bỏ mả đã được tái hiện lại chân thực tại không gian Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) với sự tham gia của đồng bào dân tộc Raglai đến từ xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận.
Lễ bỏ mả tiếng Bahnar gọi là Tuk bơ xat, Jrai gọi là Pơ thi, có nghĩa là “bỏ mả”, là một trong những lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất trong đời sống tình cảm, tinh thần, tâm linh của cá nhân, gia đình và cả cộng đồng. Lễ bỏ mả của người Bahnar, Jrai có những sắc thái văn hóa khác biệt với các dân tộc khác ở Tây Nguyên.
