Ngày 26/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ra hai Quyết định số 1756/QĐ-BVHTTDL và Quyết định số 1757/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho tỉnh Hòa Bình. Theo đó, Tri thức lịch đoi (lịch Tre) và lễ hội Khai Hạ của người Mường được công bố Danh mục văn di sản hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự kiện quan trọng của người dân xứ Mường tỉnh Hòa Bình.
Màn tấu chiêng của 300 nghệ nhân chiêng Mường tại lễ Khai hạ. Nguồn: baohoabinh.com.vn
Tri thức dân gian Tri thức lịch đoi (lịch Tre) của người Mường được hình thành qua hoạt động quan sát sự vận động của mặt trăng, dựa vào đặc tính của mặt trăng trong chu kỳ tháng cũng như sự vận chuyển của sao Đoi để phân định thời gian, ngày, giờ, tuần, tháng, năm và chế định ra 12 thẻ tre “còn gọi là lịch tre". Mỗi thẻ tre là một tháng, trong đó có số ngày trong tháng, ghi theo lối khắc gạch những ngày tốt, xấu, ngày mưa, gió, ngày đại cát hay ngày xích khẩu... để đi làm ăn, làm nhà mới, cưới vợ, gả chồng hay công to việc lớn.
Lễ hội Khai Hạ dân tộc Mường ở Hòa Bình hay còn gọi là lễ hội Khuống mùa. Đây là lễ hội truyền thống có từ rất lâu đời và là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của người Mường Hòa Bình. Lễ hội gắn liền với nền sản xuất nông nghiệp lúa nước, mang nhiều dấu ấn của nền văn minh Việt cổ. Lễ hội là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng không thể thiếu của đồng bào Mường ở Hòa Bình, đặc biệt là ở bốn vùng mường lớn của tỉnh: Bi, Vang, Thàng, Động.
Lễ hội mang ý nghĩa tôn kính các vị thần linh, tưởng nhớ những người đã có công lập đất, lập Mường và cầu mong vạn vật phát triển thuận lợi, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, điều tốt đẹp đến với người dân, xóm bản.
Để chào đón sự kiện này, UBND tỉnh Hòa Bình sẽ tổ chức Chương trình nghệ thuật "Hòa Bình- Thanh âm xứ Mường" và Carnival năm 2022, vào ngày 30-31/7/2022. Đây là chương trình nghệ thuật độc đáo có sự kết hợp yếu tố văn hóa truyền thống đặc sắc của tỉnh Hòa Bình với tính hiện đại.
Thanh Hải
