Ngày 18/11, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Lễ bế mạc Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái lần thứ VII, năm 2024.
Ngày 16/11, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2024 và Liên hoan nghệ thuật hát Then đàn tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái lần thứ VII.
Ngày 16/11, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) đã diễn ra Lễ khai mạc Liên hoan nghệ thuật hát Then, đàn Tính các dân tộc Tày, Nùng, Thái lần thứ VII - năm 2024.
Ngày 12/10, tỉnh Lạng Sơn tổ chức Liên hoan hát then đàn tính, dân ca và trình diễn trang phục dân tộc truyền thống thanh, thiếu nhi các trường học trên địa bàn năm 2024.
Tối 27/9, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu phối hợp với UBND huyện Phong Thổ tổ chức Liên hoan Hát then - Đàn tính và Nghệ thuật Xòe Thái tỉnh lần thứ VI năm 2024.
Làm sao để di sản thực hành Then không bị mai một và được phát huy giá trị xứng với tầm vóc, đây là câu hỏi để tỉnh Cao Bằng nỗ lực hơn, đưa ra các giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy làn điệu dân ca nổi tiếng này.
Ngày 10/5, tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh diễn ra hội thảo khoa học bảo tồn và phát huy di sản diễn xướng Then trong bối cảnh phát triển du lịch cộng đồng.
Ngày 22/11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang đã tổ chức Liên hoan hát Then, đàn Tính tỉnh lần thứ nhất năm 2023 nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản nghệ thuật hát Then.
Ngày 14/10, Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn (tỉnh Lạng Sơn) tổ chức liên hoan các Câu lạc bộ hát then đàn tính, dân ca, dân vũ, nhảy cộng đồng; giới thiệu, trình diễn trang phục dân tộc truyền thống năm 2023.
Ngày 7/10, tại Khu du lịch thác Bản Giốc (huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng) đã diễn ra Chương trình hát Then, đàn Tính năm 2023 với sự tham gia của 1.000 người.
Để góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, những năm qua, Đoàn Thanh niên huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) đã xây dựng nhiều mô hình, hoạt động phong phú, đa dạng thu hút đông đảo đoàn viên, thanh thiếu nhi tham gia như: Biểu diễn văn nghệ tại phố đi bộ, các chương trình âm nhạc đường phố; mở lớp dạy hát Soóng Cọ (dân tộc Sán Chỉ) và hát Then (dân tộc Tày) cùng các trò chơi tập thể... Qua đó, góp phần việc giữ gìn, phát huy các giá trị bản sắc dân tộc và của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn, đồng thời thu hút nhiều du khách tới tham quan, trải nghiệm.
Ngày 14/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với UBND huyện Krông Pắk tổ chức lễ ra mắt Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính dân tộc Tày, Nùng tại xã Ea Kênh, huyện Krông Pắk nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với xây dựng nông thôn mới.
Hơn 4 năm qua, chị Đàm Thanh Hiền (28 tuổi), Chủ nhiệm Câu lạc bộ hát Then - đàn Tính cội nguồn thôn Quan Hạ, xã Trung Yên, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang không tiếc thời gian, công sức miệt mài dạy hát Then cho 30 thành viên của Câu lạc bộ với mong muốn lưu giữ bảo tồn phát huy giá trị của nghệ thuật hát Then, đàn Tính của đồng bào dân tộc Tày nơi đây.
Với mong muốn nâng cao đời sống cho đồng bào dân tộc nơi mình sinh sống, bà Hà Thị Mỵ, dân tộc Tày, xã Trung Trực, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) đã vượt qua nhiều khó khăn của bản thân và gia đình (chồng là thương binh hạng 1/4, sức khỏe yếu) để gắn bó hết mình với công tác y tế, dân số của thôn bản. Trong 26 năm làm công tác y tế và dân số của thôn bản, bà đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo trong việc tuyên truyền. Đặc biệt, bà đã dùng lời Then - nét văn hóa đặc sắc không thể thiếu trong đời sống của đồng bào dân tộc Tày để tuyên truyền các chủ trương, chính sách về dân số, y tế… Nhờ vậy, đã giúp người dân dễ hiểu, dễ nhớ nội dung tuyên truyền và tích cực làm theo.
Thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy đã ký ban hành Quyết định số 2754/QĐ-BVHTTDL về việc tổ chức xây dựng và nhân rộng mô hình phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với việc xây dựng nông thôn mới.
Trước sự phát triển của xã hội và tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều nét văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Than Uyên (Lai Châu) đang bị mai một. Vì vậy, thời gian qua, huyện luôn nỗ lực giữ gìn, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc nhằm tạo đà cho du lịch văn hóa phát triển.
Ngày nay, sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện âm nhạc công nghệ cao, sự bùng nổ của các dòng nhạc hiện đại khiến cho nghệ thuật truyền thống ngày càng bị lấn át và có nguy cơ mai một. Giữa dòng xu thế đó, tại thành phố nhỏ biên cương Cao Bằng, nữ nghệ sỹ tuổi đời thất thập Hoàng Kim Tuế vẫn âm thầm, miệt mài đem hết tâm hồn, trí tuệ và tình yêu nghệ thuật hát Then, đàn Tính truyền lại cho thế hệ trẻ, góp phần bảo tồn, khôi phục và phát triển loại hình dân ca đặc sắc đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Với mục đích bảo tồn, phát huy và vinh danh các giá trị đặc sắc của làn điệu Then, tỉnh Tuyên Quang đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp để bảo tồn, phát huy giá trị của làn điệu Then.
Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam đã chính thức được ghi danh vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là tin vui đối với cộng đồng thực hành Then người Tày, Nùng, Thái nói riêng, với văn hóa Việt Nam nói chung.
Thông tin từ Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch) ngày 13/12 cho biết: Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam được ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Làn điệu Then của người Tày tỉnh Lào Cai xuất phát từ nghi lễ Then-một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. "Then" theo tiếng Tày là Thiên, tức là Trời, vì thế Then được coi là "điệu hát thần tiên", là một loại hình nghệ thuật mang màu sắc tín ngưỡng, gửi gắm những mong muốn tốt lành của con người đến với thiên giới, cầu xin may mắn bình an ấm no và hạnh phúc cho cộng đồng và gia đình. Do đó, hát Then là món ăn tinh thần có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tâm linh của người Tày, thấm đẫm giá trị nhân văn và nghệ thuật
Sinh ra và lớn lên dưới những nếp nhà sàn của đồng bào dân tộc Tày ở Bản Bó, xã Phù Ngọc, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, được sống trong không gian ngọt ngào của tiếng tính, lời then, trong rộn rã tiếng trống hội khi xuân sang, từ nhỏ tâm của Nghệ nhân ưu tú Quỳnh Nha đã thấm đẫm nghệ thuật Then . Đến hôm nay bà vẫn tâm huyết với hát then, mong cho tiếng tính, giọng then vang mãi. Từ đó, chuyển tải giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình cho thế hệ mai sau.
Giữa chốn đô thị hiện đại, sầm uất và náo nhiệt như Thành phố Hồ Chí Minh, nhưng những tiếng hát Then, đàn Tính vẫn có “sân chơi”, "đất diễn" nhất định và đang mang lại một sức sống mới nhờ bàn tay của các “nghệ sĩ” có cùng đam mê đặc biệt với làn điệu này.
Là địa phương được giao nhiệm vụ làm đầu mối cùng một số tỉnh, thành phố phối hợp với Viện Âm nhạc Quốc gia lập hồ sơ đệ trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận Then là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thời gian qua, tỉnh Tuyên Quang đã nỗ lực thực hiện công tác bảo tồn, đưa điệu Then đến với cộng đồng.
Then được coi là điệu hát của thần tiên truyền lại. Then được hát trong hầu hết các nghi lễ với nhiều đường Then khác nhau tùy thuộc vào mục đích của lễ cúng, nhưng đều là gửi lời cầu khấn đến nhà Trời. Ở xã Xuân Giang (huyện Quang Bình, Hà Giang) cộng đồng người Tày trắng năm nào cũng tổ chức Pang then và nghi lễ này rất được coi trọng.
Người Tày có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, có thể từ nửa cuối thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên. Người Tày cư trú ở vùng thung lũng các tỉnh Ðông Bắc, từ Quảng Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang đến Lào Cai, Yên Bái.
Trước lúc nhắm mắt xuôi tay, nghệ nhân Hà Phan đã để lại cho người em trai của mình là Hà Thuấn ba cuốn sổ dày ghi chép những làn điệu Then cổ với lời nhắn nhủ: “Đây là vốn quý, là linh hồn của người Tày mình, phải gắng giữ…”. Khắc cốt ghi tâm lời trăn trối của anh trai, từ đó đến nay, nghệ nhân Hà Thuấn đã ngày đêm âm thầm với công việc gìn giữ và quảng bá những làn điệu Then cổ của cha ông.
Từ bao đời nay, hát Then đã trở thành một loại hình văn hóa nghệ thuật dân gian truyền thống của người Thái trắng ở huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La. Với người dân nơi đây, Then chính là tiếng lòng của họ vì nó là sự kết hợp của các yếu tố nghệ thuật như múa, hát và các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc được thổi hồn trong đó.
