Nắng nóng kéo dài từ cuối năm 2023 đến nay khiến Vườn Quốc gia Bù Gia Mập - “lá phổi xanh” của vùng Đông Nam Bộ đặt trong tình trạng cảnh báo cháy rừng rất cao. Nơi đây, cấp dự báo cháy rừng đang ở mức V, mức cực kỳ nguy hiểm.
Huy động lực lượng canh rừng
Vườn Quốc gia Bù Gia Mập thuộc địa bàn huyện Bù Gia Mập (tỉnh Bình Phước) giáp với Vương quốc Campuchia và tỉnh Đắk Nông, có diện tích rừng tự nhiên lớn nhất tỉnh Bình Phước, gần 26.000 ha, trong đó có 17.700ha cây lồ ô thuần loài và xen gỗ - loài cây nên rất dễ cháy vào mùa khô. Vì vậy, hơn 3 tháng qua, lực lượng Kiểm lâm Vườn Quốc gia Bù Gia Mập và cộng đồng giao khoán rừng luôn trong tư thế “căng mình” tăng cường tuần tra, canh gác tại các tiểu khu có nguy cơ xảy ra cháy cao.
Các đường tuần tra biên giới, Quốc lộ 14C (nơi lượng người và phương tiện giao thông đi lại nhiều có nguy cơ cháy lan sang các khu rừng liền kề rất nguy hiểm) được quan tâm. Đặc biệt, phía Đông Nam và Nam Vườn thuộc các Tiểu khu 20, 21, 24, 26, 27, 28, 29 tiếp giáp với vùng đệm các xã Bù Gia Mập, Đắk Ơ (huyện Bù Gia Mập) và xã Quảng Trực (huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông), tình trạng cháy rừng luôn ở mức báo động đỏ. Nguyên nhân do người dân vào mùa khô thường đốt dọn vườn, đánh bắt cá rất dễ gây cháy.
Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bù Gia Mập thực hiện 4 nguyên tắc ( lực lượng, phương tiện, hậu cần và chỉ huy) tại chỗ. Nhiều khu vực giáp ranh vườn cao su, điều của người dân, tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng rất cao, báo động đỏ cấp độ V - cực kỳ nguy hiểm, Ban Quản lý Vườn đã chỉ đạo các Trạm Kiểm lâm, Tổ Kiểm lâm cơ động giám sát, phối hợp với các đơn vị nhận khoán bảo vệ rừng thực hiện tốt việc phát ranh, tạo những đường băng cản lửa; chọn thời điểm thích hợp tiến hành đốt trước có kiểm soát nhằm giảm vật liệu cháy.
Ông Hoàng Anh An, kiểm lâm viên Vườn Quốc gia Bù Gia Mập cho biết: Vườn đã đôn đốc cộng đồng nhận khoán rừng cùng tuần tra, kiểm tra khu vực phòng, chống cháy. Để đảm bảo công tác phòng, chống cháy rừng, Vườn đã lên kế hoạch phân công từng tổ, nhóm trực tại các điểm dễ cháy, các điểm nguy cơ “lâm tặc” qua để ngăn chặn, đề phòng từ xa. Ngoài bố trí người trực, lực lượng kiểm lâm của Vườn còn thay phiên nhau tuần tra những điểm nóng dễ xảy ra cháy rừng.
Vườn Quốc gia Bù Gia Mập có nhiều khu vực tiếp giáp gần với khu dân cư, rẫy cao su và điều. Việc nâng cao ý thức của người dân luôn được lãnh đạo Vườn quan tâm và thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền để ngăn chặn cháy rừng. Trong mùa khô, Ban Quản lý Vườn liên tục tuyên truyền người dân dùng lửa khi dọn rẫy phải hết sức cẩn thận; tổ chức cho người dân ký cam kết đốt dọn cần phải báo cáo trước cho kiểm lâm, cộng đồng giữ rừng để giám sát, ông Hoàng Anh An cho biết thêm.
Trong thời gian cao điểm mùa khô, cộng đồng giữ rừng chốt, cùng ăn, cùng ở với lực lượng Kiểm lâm của Vườn nhằm tạo thuận lợi cho việc tuần tra 24/24 giờ. Các Trạm kiểm lâm và chốt cộng đồng cách nhau khoảng 500m - 1km. Do lực lượng Kiểm lâm rất mỏng, cộng đồng giữ rừng chia thành từng tổ từ 5 - 6 người cùng với 1 - 2 kiểm lâm viên đi tuần tra, thay ca liên tục.
Ông Điểu Quýt (xã Bù Gia Mập - đơn vị nhận khoán rừng Vườn Quốc gia Bù Gia Mập) cho biết: Đơn vị được nhận giao khoán rừng luôn bảo vệ không để xảy ra mất rừng hoặc cháy rừng. Người dân đi ngang qua rừng được nhắc nhở không phá rừng cũng như cẩn thận khi dùng lửa. Đơn vị thường xuyên tuyên truyền người dân không nên vào rừng trong mùa khô để không ảnh hưởng đến rừng, gây cháy rừng.
Anh Điểu Hiếu (xã Đắk Ơ - đơn vị nhận khoán rừng Vườn Quốc gia Bù Gia Mập) chia sẻ, đến thời điểm này, trên địa bàn đơn vị bảo vệ chưa để xảy ra vụ cháy rừng nào. Đơn vị thành lập tổ 6 người cùng lực lượng kiểm lâm tuần tra 24/24 giờ. Nhiều khu vực rất dễ cháy, đường đi khó khăn, các thành viên của tổ, kiểm lâm viên luôn có trách nhiệm để bảo vệ khu rừng nguyên sinh.
Theo Tiến sỹ Vương Đức Hòa, Giám đốc Ban Quản lý Vườn Quốc gia Bù Gia Mập, mùa khô là mùa rất vất vả của những người làm công tác phòng, chống cháy rừng. Lực lượng này phải phát đường ranh cản lửa giữa khu vực rừng và khu vực canh tác của người dân, khu vực tuần tra biên giới, dọc Quốc lộ 14C, đường ranh giữa hai tỉnh Đắk Nông và Bình Phước. Ban Quản lý Vườn bố trí lực lượng tuần tra cùng cộng đồng nhận khoán tuyên truyền đến người dân từ Bình Phước sang Đắk Nông không để cháy rừng. Đơn vị tổ chức phát tờ rơi, tổ chức cho người dân phát dọn vườn điều ký cam kết không để cháy rừng. Dù lực lượng Kiểm lâm còn mỏng, nhờ phối hợp tốt với lực lượng nhận khoán rừng, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đang được bảo vệ an toàn, chưa để xảy ra cháy rừng, mất rừng.
Ứng dụng công nghệ số giám sát cháy rừng
Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đang thực hiện giao khoán cho 11 cộng đồng tại 3 xã biên giới (Đắk Ơ và Bù Gia Mập của tỉnh Bình Phước) và xã Quảng Trực (tỉnh Đắk Nông) với tổng hơn 600 hộ. Mỗi hộ nhận khoán trung bình khoảng 30 ha.
Hơn 2 năm qua, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đã thay thế bản đồ giấy theo dõi công tác phòng, chống cháy rừng bằng phần mềm bản đồ Avenza maps qua điện thoại thông minh. Ông Điểu Gát (người nhận khoán rừng ở xã Bù Gia Mập) cho biết: Trước đây, việc tuần tra gặp nhiều khó khăn do phải theo bản đồi giấy. Tuy nhiên, 2 năm qua, việc dùng phần mềm thông qua điện thoại thông minh đã giúp cho người đi tuần tra, kiểm tra được thuận tiện hơn.
Vườn trang bị 22 ống nhòm, bố trí 7 chòi canh lửa tại những điểm quan trọng để lực lượng của các Tổ kiểm lâm cơ động, Trạm kiểm lâm dễ dàng quan sát, theo dõi, chủ động trong phòng, chống cháy rừng. Ba hồ chứa nước được đầu tư đắp tràn dâng để trữ nước cũng sẵn sàng phục vụ công tác phòng, chống cháy rừng. Đặc biệt, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập còn trang bị flycam giúp lực lượng tuần tra, phát hiện khu vực nguy cơ cháy cao, từ đó có phương án phòng, chống cháy rừng kịp thời, hiệu quả.
Tiến sỹ Vương Đức Hòa, Giám đốc Ban Quản lý Vườn cho biết: Ngoài việc tuần tra, lực lượng kiểm lâm còn thường xuyên quan sát từ các chòi canh lửa bằng ống nhòm. Hai năm nay, Vườn áp dụng máy bay không người lái để giảm sức lao động của kiểm lâm viên. Hiện nay, không chỉ Vườn Quốc gia Bù Gia Mập, mà còn rất nhiều đơn vị giữ rừng ở tỉnh Bình Phước đang “căng mình” canh lửa, kiểm soát không để cháy rừng. Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Phước, hầu hết diện tích rừng tại tỉnh đều được đặt trong tình trạng cảnh báo cháy rất cao, nhiều nơi cấp dự báo cháy rừng đang ở mức V, mức cực kỳ nguy hiểm. Trước nguy cơ cháy rừng tăng cao, đơn vị đã yêu cầu tăng cường bảo vệ rừng, phòng, chống cháy rừng nhằm bảo vệ nghiêm ngặt diện tích rừng hiện có. Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong phòng cháy, chữa cháy rừng đặc biệt quan trọng.
K GỬIH
