Sáng 12/9, tại thành phố Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), Ban Chỉ đạo Quốc gia về tìm kiếm quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (Ban Chỉ đạo Quốc gia 515) tổ chức Hội nghị rút kinh nghiệm rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ; xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.
Tham dự hội nghị có Thượng tướng Võ Minh Lương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia 515 và đại diện Ban Chỉ đạo của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trên địa bàn các Quân khu 5, 7, 9.
Tại Hội nghị, các đại biểu đánh giá, nhiệm vụ tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ hy sinh trong các cuộc chiến tranh có ý nghĩa chính trị - xã hội rất sâu sắc. Việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, xác minh, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ mới và khó; đến nay còn rất nhiều thông tin liệt sĩ vẫn chưa được xác định.
Thay mặt Ban Chỉ đạo Quốc gia 515, Thượng tướng Võ Minh Lương đề nghị Ban Chỉ đạo 515 các địa phương tiếp tục thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, Nhà nước về về xác minh, kết luận địa bàn và lập bản đồ tìm kiếm; tăng cường chỉ đạo triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp; đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, phối hợp thực hiện; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan địa phương trong việc tìm kiếm và hoàn thiện hồ sơ, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa dữ liệu thông tin tìm kiếm. Đối với việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở vùng sâu, vùng xa cần có chính sách hợp lý cho công tác dân vận…
Theo Ban Chỉ đạo Quốc gia 515, sau nhiều năm triển khai các hoạt động nói trên, nhiều tổ chức, cá nhân đã quan tâm, tham gia cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ cho Ban Chỉ đạo 515 các địa phương; nhờ vậy đã tìm kiếm, quy tập được nhiều điểm mộ, khu mộ sau nhiều lần tìm kiếm, quy tập chưa có kết quả. Đến nay, toàn quốc tìm kiếm và quy tập được 4.016 hài cốt liệt sĩ; nhiều điểm mộ, khu mộ đã được tìm thấy; rà soát được 920.601 hồ sơ danh sách liệt sĩ thuộc đơn vị, địa phương quản lý. Công tác kết luận địa bàn đạt 100%. 14/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã bàn giao dữ liệu kết luận địa bàn, sản phẩm bản đồ về Cục Bản đồ, Bộ Tổng tham mưu để tích hợp vào phần mềm.
Tuy nhiên, hiện nay, công tác này vẫn còn những hạn chế, tồn tại, khó khăn, vướng mắc cần rút kinh nghiệm, khắc phục.
Ông Đặng Minh Thông, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng vướng mắc lớn nhất trong việc xác minh, tổng hợp, chuẩn hóa thông tin là do địa phương không có danh sách liệt sĩ, hồ sơ quy tập trước năm 2013; không đầy đủ các thông tin nên không thể tách, giao về cho các huyện, xã, từ đó dẫn đến tiến độ thực hiện còn chậm. Đồng thời, thiếu sự vào cuộc của một số ban, ngành, đoàn thể.
Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cho biết thêm, khó khăn của địa phương trong việc thực hiện là cơ quan giúp việc chưa phát huy đúng chức năng, nhiệm vụ được phân công; sự phối hợp giữa các đơn vị trong địa phương chưa nhịp nhàng, đồng bộ. Cán bộ làm công tác chính sách còn mỏng, kiêm nhiệm nhiều việc nên công tác đề xuất xử lý các thông tin về mộ liệt sĩ vẫn còn hạn chế. Mặc khác, thông tin từ các cán bộ, chiến sĩ tham gia kháng chiến nay đã tuổi cao, trí nhớ không còn minh mẫn nên việc nắm, thu thập thông tin về các phần mộ gặp nhiều khó khăn…
Đại tá Bùi Yên Tĩnh, Phó Cục trưởng Cục Bản đồ, Bộ Tổng Tham mưu khẳng định, để giải quyết những khó khăn cơ bản, bước đầu tiên là phải thực hiện kết luận địa bàn, lập bản đồ chính xác. Nhiều danh sách, thông tin sai lệch rất nhiều, ở các địa bàn khác nhau, cần phải có thời gian, không được kết luận trong một thời gian nhất định mà sẽ kết luận theo đợt cơ bản, cập nhật. Đây là phương châm xuyên suốt của Cục Bản đồ khi thực hiện nhiệm vụ. Ngoài ra, công tác tiếp nhận, lưu trữ thông tin ở 63 tỉnh, thành phố có nơi còn chưa được coi trọng, trong đó có lưu trữ số. Đối với việc phối hợp với các tổ chức nước ngoài trong tìm kiếm, xác minh thông tin liệt sĩ, Ban Chỉ đạo Quốc gia 515 và các địa phương khi tiếp nhận thông tin cần tiến hành giải mã bản đồ, phù hợp với Việt Nam, sau đó mới tiến hành tìm kiếm.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Võ Minh Lương cũng nhận định về những khó khăn cần rút kinh nghiệm như: Công tác chỉ đạo ở các đơn vị, địa phương chưa thực tốt, cần có sự phối hợp nhịp nhàng, ăn ý. Về công tác tham mưu đề xuất, cán bộ trực tiếp làm chưa thực sự am hiểu, chưa có đề xuất sát với thực tế, lấy số liệu của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội làm số liệu báo cáo. Từ đó, dẫn đến việc kết luận địa bàn, lập bản đồ không đúng quy trình, độ chính xác không cao. Ngoài ra, công tác tuyên truyền chưa sâu rộng đến mọi tầng lớp nhân dân, do đó thông tin nhận về còn nhiều hạn chế. Về phối hợp thực hiện với các cơ quan trong tỉnh với Ban Chỉ đạo 515 vẫn chưa phát huy triệt để, một số địa phương nắm thông tin bản đồ, tìm kiếm quy tập hài cốt, nơi hy sinh gửi đi các địa phương khác chưa được tiếp nhận và xử lý tốt.
Phan Sáu