Sáng 28/1 (tức mồng 7 tháng Giêng), tại xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên (Hà Nam), Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023 - một nghi lễ quan trọng đầu năm mới của nghề nông - đã chính thức khai hội. Dự lễ Tịch điền có đại diện lãnh đạo tỉnh Hà Nam, một số địa phương trong, ngoài tỉnh và đông đảo nhân dân...
Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023 diễn ra từ ngày 5 - 7 tháng Giêng năm Quý Mão (tức ngày 26 - 28/01/2023) với nhiều hoạt động ý nghĩa, sôi nổi. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Theo sử sách, Lễ hội Tịch điền bắt nguồn từ khi vua Lê Đại Hành về chân núi Đọi làm Lễ Tịch điền (cày ruộng) đầu tiên trong lịch sử Việt Nam vào mùa Xuân năm Đinh Hợi, niên hiệu Thiên Phúc thứ 7 (tức năm 987). Kể từ đó, Lễ hội Tịch điền trở thành một mỹ tục được các triều đại về sau thực hiện trang trọng, thành kính.
Lễ rước kiệu và linh vị vua Lê Đại Hành về sân Tịch điền. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Theo thời gian, Lễ hội Tịch điền bị mai một dần và được khôi phục lại vào năm 2009 với quy mô lớn, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự. Lễ hội tái hiện truyền thống "Dĩ nông vi bản" để khuyến khích sản xuất nông nghiệp. Không chỉ cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn nhằm khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương và giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ.
Bô lão đóng vai Vua thực hiện đường cày đầu Xuân. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Phần lễ Tịch điền có các nghi thức: rước trống, rước linh vị vua Lê Đại Hành từ chùa Long Đọi Sơn xuống chân núi và nhập với đoàn rước Thành Hoàng Làng cùng tổ nghề trống Đọi Tam dưới chân núi Đọi. Đoàn rước tiến về khu ruộng mà trước đây vua Lê Đại Hành đã đi cày đầu năm khuyến khích người dân trồng lúa, chăm lo nông nghiệp. Tiếp đó là lễ bái yết Thần nông, cầu cho một năm mới mùa màng bội thu, nhân khang vật thịnh.
Sau nghi lễ dâng hương lên đàn tế Thần nông, linh vị vua Lê và các vị phúc thần, bô lão Nguyễn Văn Giang (thôn Nhất Hà, xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên) thực hiện nghi lễ nhập linh khí quân vương, bước xuống đi những sá cày đầu tiên mở hội Tịch điền. Vị bô lão đi 3 sá cày, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam Trương Quốc Huy, 2 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Vượng và Trần Xuân Dưỡng đi 5 sá cày, lãnh đạo thị xã Duy Tiên, xã Tiên Sơn và các bô lão đi những sá cày tiếp theo trên cánh đồng để mở đầu cho một năm sản xuất mới. Theo sau là đoàn gieo hạt giống bao gồm đỗ xanh, lạc và thóc.
Tái hiện cảnh nhà Vua xuống đồng cày ruộng đầu năm mới tại lễ hội. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Ngoài các nghi lễ được tổ chức thành kính, trang trọng, trong Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn tổ chức nhiều hoạt động như: các giải bóng chuyền hơi, bóng chuyền da, cờ tướng, nhiều trò chơi dân gian cũng đã được tổ chức như: đánh đu, bịt mắt bắt dê, đi cầu khỉ, bịt mắt đập niêu, chọi gà, giải vật tịch điền… thu hút đông đảo nhân dân và du khách.
Các thôn nữ đi sau gieo hạt giống để cầu mong một năm mới với mùa màng tươi tốt bội thu. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Các hội thi như: hội thi vẽ trang trí trâu; hội thi làm bánh giầy của các dòng họ làng Đọi Tam, các hoạt động văn hóa, văn nghệ và các gian hàng trưng bày triển lãm các sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tiêu biểu của thị xã Duy Tiên và tỉnh Hà Nam cũng được tổ chức, mang lại không khí vui vẻ, phấn khởi cho Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023.
Thực hiện nghi thức với đường cày đầu xuân tại Lễ khai hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2023. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN
Thời xưa, vua Lê Đại Hành là vị vua khởi xướng việc cầm cày xuống ruộng trong lễ hạ điền đầu năm. Từ đó, lễ được coi như Quốc lễ bởi ý nghĩa nhân văn và tinh thần khuyến khích sản xuất nông nghiệp - “Một lần vua cầm cày hơn ngàn lần vua xuống chiếu khuyến dụ, một lần vua gần dân hơn ngàn lần vua hô hào cổ vũ”.
Thanh Tuấn
