"Bàn giải pháp gỡ khó cho hoạt động văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số vùng Tây Nam Bộ" là chủ đề chính tại Hội nghị Công tác chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số khu vực tây Nam Bộ, do Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tổ chức ngày 26 - 27/3 tại Cần Thơ.
Hoạt động diễn xướng văn học dân gian Khmer tại Lễ hội Oóc Om Bóc - Đua ghe Ngo Sóc Trăng, Khu vực đồng bằng sông Cửu Long lần thứ V - năm 2022. Ảnh: Ánh Tuyết - TTXVN
Ông Nông Quốc Bình, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam khẳng định: Tây Nam Bộ với 3 dân tộc thiểu số chính là Hoa, Chăm và Khmer sở hữu một kho tàng văn học nghệ thuật dân gian phong phú, đóng góp lớn vào kho tàng văn hóa chung của 54 dân tộc anh em các dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay việc sưu tầm, bảo tồn, phát huy, phổ biến các giá trị văn hóa này đang còn yếu do nhiều nguyên nhân như: sự eo hẹp về tài chính, thiếu hụt nhân sự chuyên trách, thế hệ trẻ kế thừa chưa có sự quan tâm đúng mức…
Bà Trúc Linh Lan, Chi Hội trưởng Chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam thành phố Cần Thơ nêu thực trạng về việc rất khó triển khai các hoạt động sinh hoạt chuyên đề cho hội viên, tổ chức đi thực tế sáng tác, thúc đẩy hội viên trẻ sáng tác và hỗ trợ in tác phẩm… do những quy định về tài chính. Bà Trúc Linh Lan mong rằng, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam ghi nhận những khó khăn trong thực tế hoạt động của các chi hội địa phương để đề xuất lên trung ương, nhằm có cơ chế thoáng hơn về chính sách tài chính, khuyến khích các hoạt động của chi hội phát triển.
Bà Trúc Linh Lan, Chi hội trưởng Chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam thành phố Cần Thơ phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Ánh Tuyết – TTXVN
Ngoài ra, các đại biểu còn nêu những “điểm nghẽn” trong công tác bảo tồn và phổ biến văn học nghệ thuật dân tộc thiểu số đến thế hệ trẻ. Đơn cử như việc lồng ghép học chữ dân tộc Khmer vào chương trình giáo dục phổ thông, nhằm khôi phục lại vị trí của tiếng mẹ đẻ gắn liền với văn học cổ truyền và chữ viết trong đời sống văn hóa. Chương trình này hiện chưa mang lại kết quả như mong muốn vì khi đến tiết học chữ Khmer thì các em học sinh dân tộc Khmer lại bỏ học, chê chữ Khmer khó viết, khó đọc...
Để từng bước tháo gỡ những khó khăn trên, các đại biểu đề xuất cần có cơ chế chính sách đặc thù hỗ trợ các hoạt động văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số; song song đó là sự chung tay vào cuộc của các cấp lãnh đạo tỉnh, thành phố cùng phối hợp với các chi hội Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tại địa phương đó trong việc quảng bá tới công chúng, cũng như truyền dạy cho thế hệ trẻ.
Ông Thạch Đờ Ni, Chi Hội trưởng Chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số tỉnh Bạc Liêu cho biết, nhằm nâng cao chất lượng hoạt động, chi hội đã và đang triển khai nhiều hoạt động thiết thực. Trong đó hoạt động xuất bản quảng bá các tác phẩm văn học nghệ thuật dưới dạng song ngữ hoặc đa ngữ được đánh giá tạo sức lan tỏa lớn trong cộng đồng. Chi hội luôn nỗ lực để sưu tầm được những tác phẩm dân gian giá trị, in ấn và dịch qua nhiều thứ tiếng. Song song đó, khi có đủ điều kiện sẽ sân khấu hóa các tác phẩm, làm mới để tiếp cận được với đa dạng các đối tượng hơn, đặc biệt là giới trẻ.
Cùng bàn về việc “xốc lại” sự quan tâm đúng mức của các bạn trẻ dân tộc thiểu số về trách nhiệm gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa, văn học nghệ thuật đặc thù của dân tộc mình, các đại biểu thống nhất cao về sự cần thiết phải lồng ghép các chương trình giảng dạy chữ viết, văn hóa dân tộc thiểu số vào chương trình giảng dạy các cấp.
Ông Trần Thanh Sơn, Chi hội trưởng Chi hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam tỉnh Vĩnh Long phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Ánh Tuyết – TTXVN
Tiêu biểu, hiện tỉnh Trà Vinh đã được Trung ương thông qua quy chế thành lập Khoa Ngôn ngữ, Văn hóa - Nghệ thuật Khmer Nam Bộ, trực thuộc Trường Đại học Trà Vinh. Đây là tiền đề thuận lợi cho con em đồng bào theo học, tìm hiểu, nghiên cứu chuyên sâu về văn hóa dân tộc mình ở bậc cao. Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Trà Vinh cũng thông qua quyết định cho phép xuất bản đặc san Văn nghệ Trà Vinh chữ Khmer, 4 số/năm. Đây là ấn phẩm chữ Khmer đầu tiên và duy nhất ở Nam Bộ, đã phát hành tới hơn 140 ngôi chùa Khmer trong tỉnh, các trường đại học, Trường Trung cấp Văn học nghệ thuật tỉnh, Trường Trung cấp Pali – Khmer tỉnh Trà Vinh, các trường phổ thông dân tộc nội trú và sâu rộng trong quần chúng nhân dân.
Tại Hội nghị, ông Nông Quốc Bình cũng thông tin đến hội viên khu vực Tây Nam Bộ về các nhiệm vụ trọng tâm của Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam trong nhiệm kỳ tới. Đó là đẩy mạnh hoạt động sáng tạo, sưu tầm, nghiên cứu lý luận phê bình văn học, nghệ thuật; phấn đấu có thêm những tác phẩm chất lượng, có giá trị khoa học và thực tiễn, phản ánh chân thực, sinh động, sâu sắc cuộc sống con người vùng dân tộc thiểu số trong lịch sử và hiện tại, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống. Các hội viên đẩy mạnh sáng tác, quảng bá các tác phẩm, công trình văn học, nghệ thuật về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh...
Ông Bình cho biết thêm, đầu tháng 4/2023, Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam sẽ phối hợp với Hội sân khấu Việt Nam tổ chức hội diễn quy mô lớn về giá trị văn học dân gian Tây Nam Bộ.
Ánh Tuyết
