Độc đáo điệu múa Vêr guông của dân tộc Khơ Mú

Dân tộc Khơ Mú thuộc nhóm dân tộc thiểu số cư trú tập trung chủ yếu ở phía Bắc và Bắc Trung bộ như: Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái và một phần ở Tây Nghệ An.

Người Khơ Mú có một đời sống tinh thần phong phú. Lễ hội lớn nhất của người Khơ Mú là lễ hội Mah grợ, có ý nghĩa tổng kết vụ mùa năm cũ và khai mở một vụ mùa năm mới. Lễ hội Mah grợ và múa Vêr guông thường được tổ chức tại nhà của người có kinh tế khá giả nhất bản, hoặc nhà ông trưởng bản.
 

Điệu múa Vêr guông (Vêlr guông) là một phần nổi bật của lễ hội, là sản phẩm văn hóa tinh thần tâm linh có nguồn gốc cổ truyền từ xa xưa, tên gọi tuy mộc mạc, cổ xưa, nhưng ít dân tộc nào còn giữ được đúng với bản chất của người sống bằng nghề nương rẫy lâu đời. Lễ hội Mah grợ và điệu múa Vêr guông là di sản văn hóa dân gian đặc sắc, được dân tộc Khơ Mú gìn giữ lâu bền qua nhiều thế hệ. Lễ hội Mah grợ gồm 2 phần chính là phần lễ cúng của chủ nhà và phần hội múa của cộng đồng trong bản.
 

Kết thúc các nghi thức Lễ là đến phần Hội. Khi trống chiêng nổi lên gọi là Brinh họa (trống đuổi khỉ) thúc giục mọi người trong bản về dự hội, mời ra múa. Lúc này, nam đeo chiếc trống nhỏ gọi là “Kọong khăn”, nữ trên tay cầm đôi chũm chọe (Tseeng). Đây vừa là nhạc khí vừa là đạo cụ múa. Tất cả cùng thực hiện điệu múa nhún nhảy, mềm mại theo nhịp chiêng trống rộn ràng.

Các “diễn viên” múa lượn càng lúc càng say, khi bay bổng cùng đôi chân dướn lên như chim vỗ cánh, lúc nhún nhảy như ngọn tre gặp gió, khi lại như cù quay xoay vòng lả lướt. Các động tác như lắc mông, uốn eo, xoay dần xuống rồi xoay dần lên… làm người xem đứng vòng trong, vòng ngoài cũng nhún nhảy theo. Người múa tự “khoe” mình là chính, không bị gò bó trong đội hình vuông tròn, rồi hoà vào khối cộng đồng chẳng phân biệt được ai diễn chính, diễn phụ, tạo nên cảnh người múa và người xem thành một khối diễn. Đồng bào Khơ Mú có thể múa suốt ngày đến thâu đêm trong lễ hội của mùa xuân.