Theo thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, sau thời gian thông báo về việc tổ chức thẩm định sách giáo khoa lớp 6 và tiếp nhận hồ sơ thẩm định, Bộ đã nhận được 43 bản mẫu sách giáo khoa của đầy đủ 11 môn học, hoạt động giáo dục giáo dục bắt buộc và bản mẫu sách giáo khoa môn tự chọn tiếng Anh. Trong đó, trừ môn Tin học có 4 bản mẫu, tiếng Anh có 9 bản mẫu, các môn còn lại mỗi môn có 3 bản mẫu sách giáo khoa.
Sách giáo khoa được bày bán tại hệ thống nhà sách của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam. Ảnh: Thanh Tùng-TTXVN
Hiện nay, Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa lớp 6 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông mới (năm 2018) đã bắt đầu làm việc, với 128 thành viên của 12 Hội đồng, gồm các môn: Toán, Ngữ văn, Khoa học Tự nhiên, Lịch sử - Địa lý, Giáo dục công dân, Tiếng Anh, Tin học, Công nghệ, Giáo dục thể chất, Mỹ thuật, Âm nhạc, Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp. Thành phần Hội đồng bao gồm: các nhà khoa học, nhà giáo dục, nhà quản lý giáo dục có kinh nghiệm, uy tín về giáo dục và đại diện các tổ chức có liên quan. Trong đó, ít nhất 1/3 số thành viên là các nhà giáo đang giảng dạy môn học, hoạt động giáo dục ở cấp học tương ứng.
Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Hữu Độ, đằng sau thành công của mỗi cuốn sách có vai trò quan trọng của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa. Các thầy cô tuy không có tên trên bìa sách nhưng lại có công lao lớn giúp tác giả hoàn thiện tốt hơn bản mẫu sách giáo khoa. Ý kiến của Hội đồng đôi khi có thể làm thay đổi cả giá trị của cuốn sách. Hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa sẽ giúp các bản mẫu khi được trình Bộ trưởng phê duyệt sẽ là những sản phẩm chất lượng tốt nhất, đáp ứng yêu cầu của Chương trình Giáo dục phổ thông mới.
Các thành viên của Hội đồng thẩm định phải nắm chắc chương trình tổng thể, chương trình từng môn học; hiểu rõ sự khác biệt của chương trình hiện hành so với Chương trình giáo dục phổ thông mới, từ đó thấy được cách tiếp cận của sách giáo khoa mới so với sách hiện hành khác nhau như thế nào và có sự phân tích, đánh giá sách mới tốt hơn.
Khác với chương trình hiện hành, Chương trình giáo dục phổ thông mới chuyển mục tiêu giáo dục từ chú trọng truyền thụ kiến thức sang chú trọng phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh, tạo điều kiện cho giáo viên được chủ động, sáng tạo trong dạy học. Chương trình được viết theo hướng mở, không quy định bài học theo từng tiết hay việc cả nước phải cùng một ngày, một giờ, dạy một bài giống nhau như hiện nay. Mỗi địa phương, mỗi nhà trường có thể sử dụng một số sách giáo khoa khác nhau và nhà trường, giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện dạy học của cơ sở mình.
Do đó, Hội đồng thẩm định cần lưu ý tính mở để tôn trọng sự sáng tạo của nhóm tác giả và sự hấp dẫn của các các cuốn sách. Đồng thời, các thành viên khi thẩm định cần xem xét kỹ từng câu chữ, hình ảnh của từng bản mẫu để hiểu ý tưởng, triết lý của cuốn sách; tìm ra cái hay, cái mới, điểm sáng tạo của tác phẩm và giúp tác giả hoàn thiện bản mẫu tốt hơn. Trong quy trình thẩm định, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã quy định có hoạt động tác giả trình bày, trao đổi ý tưởng của bản mẫu sách giáo khoa để Hội đồng hiểu rõ về tác phẩm của mình.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ Giáo dục và Đào tao) nhấn mạnh, sách giáo khoa của Chương trình giáo dục phổ thông mới không chỉ cụ thể hóa chương trình mà còn có chức năng định hướng về phương pháp giáo dục và cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục. Sách giáo khoa phải hỗ trợ giáo viên sử dụng các kỹ thuật và phương pháp dạy học phù hợp. Đây là tính năng mà nhiều sách giáo khoa trước đây không có. Vì vậy, khi thẩm định sách giáo khoa, các thành viên Hội đồng cần lưu ý xem bản mẫu ấy có thuận lợi cho giáo viên và học sinh tổ chức các hoạt động giáo dục theo phương pháp, hình thức dạy học tích cực không. Mỗi nội dung trong từng bản mẫu sách giáo khoa đã giúp giáo viên ra được lệnh cho học trò thực hiện các nhiệm vụ giáo dục với đầy đủ, rõ ràng các yêu cầu về mục tiêu, nội dung, cách làm, sản phẩm phải hoàn thành hay chưa? Với bài học này, tương ứng với chủ đề ấy, liệu học sinh có điều kiện để thực hiện hành động đã yêu cầu trong sách giáo khoa không?.
Theo Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, để học sinh học tốt, hình thành và phát triển được các năng lực, phẩm chất thì mỗi bài học trong sách giáo khoa phải thể hiện được một lệnh nào đó để giúp học sinh khai thác được kiến thức đã có đồng thời tìm hiểu kiến thức mới và giải quyết trọn vẹn yêu cầu của bài học. Tuy nhiên, khác với Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành coi sách giáo khoa như “đích đến” để tất cả các hoạt động trong lớp học chỉ xoay quanh bài học trong sách giáo khoa, Chương trình giáo dục phổ thông mới, sách giáo khoa chỉ là một trong những phương tiện để giáo viên hướng dẫn học sinh đi đến cái đích là giải quyết các vấn đề của thực tế cuộc sống.
Ông Nguyễn Xuân Thành cũng cho rằng, các thành viên khi thẩm định sách giáo khoa phải nhìn nhận sách trong mối quan hệ đúng của nó với giáo viên và học sinh. Theo đó, sách giáo khoa - giáo viên - học sinh phải là mối quan hệ tương hỗ theo thế tam giác đều; giáo viên chỉ là người hướng dẫn học sinh tương tác trực tiếp với sách giáo khoa để thực hiện các nhiệm vụ được giao chứ không phải giáo viên ở giữa để giảng từng nội dung trong sách giáo khoa cho học trò ghi chép.
Trong thành viên Hội đồng thẩm định sách giáo khoa lớp 6, 1/3 số lượng là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy môn học ở cấp Trung học cơ sở. Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học đề nghị, những thầy cô này mạnh dạn cho ý kiến để giúp Hội đồng có cái nhìn thực tế và đưa ra các ý kiến thẩm định xác đáng, phù hợp với thực tiễn dạy học và tâm lý lứa tuổi học sinh cho các bản mẫu sách giáo khoa.
