Hơn 2 thế kỷ qua, người dân xã Thủ Sỹ, huyện Tiên Lữ (Hưng Yên) sống nương nhờ nghề đan đó. Từ lâu nghề đan đó đã trở thành niềm tự hào, truyền thống của người dân nơi đây.
“Cá vào đó thì khó mà ra” - là câu ca dao xưa nhắc đến một vận dụng quen thuộc của nhà nông làm bằng tre nứa dùng để bắt tôm, cua, cá của người dân vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Xã Thủ Sỹ hiện có khoảng hơn 500 người làm nghề đan đó, tập trung nhiều ở hai thôn Tất Viên và Nội Lăng.
Nguyên liệu để sản xuất ra những chiếc đó thường là tre nứa già được chuyển từ rừng về.
Đầu tiên người thợ phải sử dụng dao thật khéo để chẻ những thanh nứa, thanh tre thành các nan đan các loại. Mỗi loại nan sẽ có các kích thước khác nhau và đặc biệt phải vót thật đều và mỏng. Thường công đoạn này sẽ do đàn ông thực hiện bởi tốn khá nhiều công sức.
Nan sau khi được chẻ gọn ghẽ và chia ra từng loại một, có độ dài vừa phải và kích cỡ tiêu chuẩn cho từng loại sản phẩm, người thợ bắt đầu tỉ mỉ đan từng công đoạn sao cho hoàn hảo nhất. Để hoàn thành một chiếc đó, người thợ phải đan khoảng một tiếng.
Khi hoàn thành, chiếc đó có hình bầu dục, hai đầu vô cùng chắc chắn, đuôi nhọn, miệng tròn nhỏ được bán với giá từ 20 nghìn đến 40 nghìn đồng/chiếc.
Hằng năm, làng nghề Thủ Sỹ cung cấp khoảng 600.000 sản phẩm cho các tỉnh như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định,... nơi có những cánh đồng chiêm trũng và nhiều kênh mương, sông ngòi.
Những chiếc đó xuất xứ từ làng Thủ Sỹ giờ đây không chỉ là ngư cụ quen thuộc của người dân mà còn dần trở thành sản phẩm trang trí nội thất được ưa chuộng trong và ngoài nước tạo nên không gian đậm chất làng quê Việt.
Xã hội ngày càng phát triển, những chiếc đó không còn là sản phẩm chủ lực về kinh tế đối với bà con Thủ Sỹ nhưng các cụ cao tuổi vẫn say nghề như một cách giữ văn hóa hồn quê cho thế hệ mai sau.
Lệ Giang
