Bên cạnh các cuộc vận động, phong trào thi đua lao động, sáng tạo được nhân dân đồng tình, ủng hộ, công tác giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên đã được tập trung, tăng cường trong những năm gần đây. Công tác này đã trở thành hoạt động đột phá của Mặt trận và các tổ chức chính trị -xã hội Thành phố, là phương thức hiệu quả phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền các cấp thành phố trong sạch, vững mạnh.
Bài cuối: Đột phá trong công tác giám sát, phản biện xã hội
Giám sát theo “đặt hàng” của người dân
Là người trực tiếp tham gia công tác giám sát tại cơ sở trong vai trò Trưởng ban Giám sát đầu tư của cộng đồng phường Phước Long A (Quận 9), ông Nguyễn Văn Việt cho biết, địa bàn giám sát của ông là 6 khu phố và 55 tổ dân phố, diện tích tự nhiên hơn 200 ha với gần 18.000 nhân khẩu. Năm năm qua, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng phường đã tổ chức giám sát 39 công trình lớn nhỏ, tổng kinh phí đầu tư 150 tỷ đồng, thời gian giám sát là hơn 3.000 ngày công, trong đó có 250 buổi giám sát vào ban đêm nhằm đảm bảo đúng tiến độ công trình, chất lượng thi công và sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng đạt chất lượng, phát huy hiệu quả.
Chị Lý Nguyễn Thị Nga (thứ hai, bên phải qua), Trưởng Ban công tác mặt trận khu phố 3, phường 15, Quận 5 cùng các hội, đoàn thể chuẩn bị quà cho người có hoàn cảnh khó khăn bị ảnh hưởng dịch COVID-19. Ảnh: Thanh Vũ – TTXVN
Theo ông Việt, qua công tác giám sát, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng phường đã giúp chính quyền và ngành chức năng phát hiện, xử lý các vụ vi phạm, giải quyết kiến nghị của người dân, tạo được lòng tin trong nhân dân.
Là đơn vị được đánh giá triển khai hiệu quả công tác giám sát, 5 năm qua, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Quận 1 đã thành lập các đoàn giám sát triển khai 42 cuộc giám sát, 97 đơn vị với 42 chuyên đề về công tác cải cách hành chính, nghĩa vụ quân sự, giảm nghèo bền vững, phòng chống dịch bệnh, việc tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo, công tác hậu kiểm sau kinh doanh… Qua đó đã kiến nghị, đề xuất các cơ quan chức năng 251 nội dung, trong đó giải quyết 237 nội dung, còn 14 nội dung đang giải quyết.
Mặt trận đã tổ chức giám sát hơn 1.700 cán bộ, công chức, đảng viên ở địa bàn dân cư và có kiến nghị cơ quan quản lý nhắc nhở cán bộ, công chức, đảng viên nâng cao tinh thần, ý thức và thái độ phục vụ nhân dân, thể hiện tính gương mẫu trong cuộc sống tại nơi cư trú...
Theo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh, từ năm 2015 đến nay, hệ thống Mặt trận Tổ quốc các cấp thành phố đã chủ trì, phối hợp tổ chức giám sát ở 20 nội dung, với 3.236 cuộc giám sát chuyên đề và đột xuất, trong đó tập trung vào các lĩnh vực mà người dân quan tâm, kiến nghị. Qua giám sát đã phát hiện nhiều nội dung, vụ việc, hạn chế của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Nhiều ý kiến, kiến nghị sau giám sát được chính quyền các cấp tiếp thu, phản hồi, giải quyết có tình, có lý, kịp thời, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, hạn chế tình trạng khiếu nại, tố cáo, tạo niềm tin và sự đồng thuận trong nhân dân.
Bà Tô Thị Bích Châu, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Hoạt động giám sát chú trọng giám sát việc thực hiện các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Bên cạnh đó, giám sát tinh thần trách nhiệm, thái độ giao tiếp, ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức tại cơ quan hành chính nhà nước các cấp, thông qua triển khai hệ thống khảo sát, đánh giá độc lập của Mặt trận Tổ quốc thành phố hàng năm, góp phần nâng cao hiệu quả sự phục vụ của các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn thành phố.
Hoạt động giám sát bám sát nghị quyết cấp ủy, chương trình phát triển kinh tế - xã hội và tập trung vào việc giải quyết những vấn đề người dân đang quan tâm, bức xúc như: Quản lý và sử dụng đất, công tác cải cách hành chính gắn với việc thực hiện khảo sát đánh giá sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với công tác cải cách hành chính; việc thực hiện Pháp lệnh 34 gắn với thực hiện 6 tiêu chí của Chỉ số PAPI (sự tham gia của người dân ở cơ sở, trách nhiệm giải trình của chính quyền, việc công khai theo quy định của pháp luật, việc quản lý và sử dụng các nguồn quỹ thu trong dân); công tác phòng, chống dịch COVID-19…
Cùng với đó, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đã phát huy vai trò giám sát của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng. Trong đó, Ban Thanh tra nhân dân tập trung giám sát chính quyền thực hiện công tác chăm lo cho người nghèo, gia đình chính sách, việc thu chi các quỹ vận động, nguồn thu trong dân, công tác cải cách hành chính, công tác trật tự xây dựng, việc thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự… Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã tổ chức giám sát các công trình trên địa bàn dân cư, qua đó đã kiến nghị, phản ánh bằng văn bản 304 công trình đến đơn vị chức năng để khắc phục về khói bụi, ngập nước, ô nhiễm môi trường, hố ga lún sụp, xử lý hạn chế bụi khi người dân tham gia lưu thông…
Từ thực tiễn thực hiện công tác giám sát, bà Tô Thị Bích Châu khẳng định: Phát huy quyền làm chủ nhân dân, để nhân dân tích cực tham gia hoạt động giám sát, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, vấn đề cốt lõi vẫn là niềm tin của người dân với Đảng, chính quyền. Dân tin, mọi việc sẽ thành công. Do đó, Mặt trận Tổ quốc các cấp phải song song thực hiện công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp nhân dân vừa phối hợp với chính quyền triển khai công khai, minh bạch, thực sự cầu thị, lắng nghe, có trách nhiệm phản hồi các phản ánh, thông tin, đồng thời kịp thời giải quyết kiến nghị, đề xuất hợp pháp, thiết thực của nhân dân.
Phản biện xã hội hiệu quả
Việc tổ chức hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội thành phố đã được tập trung, bước đầu đạt những kết quả quan trọng, góp phần sinh động hơn nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp thành phố. Trong đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp thành phố phát huy vai trò chủ trì trong xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phản biện xã hội, lựa chọn nội dung theo nhu cầu của chính quyền, vấn đề mà nhân dân và cả xã hội đang quan tâm để phản biện xã hội.
Theo Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh, hệ thống Mặt trận Tổ quốc Thành phố đã tổ chức các hoạt động phản biện xã hội như tham gia phản biện dự thảo ban hành Quy định giải quyết tranh chấp đất đai trên địa bàn thành phố; dự thảo Quyết định thay thế các quy định hiện hành liên quan đến hạn chế và cấp phép cho xe ô tô vận tải lưu thông trong khu vực nội đô thành phố; góp ý dự thảo Quyết định ban hành Quy trình thực hiện thí điểm cơ chế một cửa liên thông điện tử trong công tác cấp Giấy phép xây dựng thuộc thẩm quyền của Sở Xây dựng. Gần đây nhất, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố tổ chức Hội nghị phản biện Dự thảo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2019-2021, trong đó có Đề án thành lập thành phố Thủ Đức…
Phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc chung sức góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình, từ năm 2015 đến nay, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố đã tổ chức và mời các Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố, thành viên Hội đồng tư vấn, chuyên gia, nhà khoa học tham gia 321 hội nghị phản biện xã hội đối với đề án, kế hoạch liên quan đến việc thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 54/2017/QH14 của Quốc hội, dự thảo đề án thực hiện chính quyền đô thị của Thành phố Hồ Chí Minh; góp ý các dự thảo văn bản luật theo đề nghị của Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố; các văn bản quy phạm pháp luật, các đề án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, của thành phố liên quan trực tiếp đến đời sống của nhân dân, như quy hoạch đô thị, cấp phép xây dựng…
Theo bà Tô Thị Bích Châu, ý kiến phản biện, góp ý của Mặt trận Tổ quốc thành phố được cơ quan soạn thảo đánh giá cao, trở thành cơ sở khoa học và thực tiễn để các cơ quan tiếp thu, nghiên cứu, ứng dụng trong các đề án phát triển kinh tế - xã hội phục vụ đời sống nhân dân Thành phố.
Tại các quận, huyện, công tác phản biện được tổ chức Mặt trận triển khai hiệu quả như: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Quận 1 đã chủ trì, phối hợp với các tổ chức thành viên tổ chức 11 hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo đề án, kế hoạch có liên quan thiết thực đến đời sống nhân dân, tiếp thu 115 ý kiến góp ý đề nghị chuyển phương án, giải pháp cũng như điều chỉnh, bổ sung thêm các nội dung, nhiệm vụ.
Từ ý kiến phản biện của người dân, Ủy ban nhân dân Quận chính thức ngưng triển khai Đề án Đường nhạc thành phố do chưa đảm bảo các điều kiện an ninh trật tự, an toàn giao thông và ảnh hưởng đến công tác ngoại giao của thành phố. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Quận 8 tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự án Quy chế thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý lĩnh vực đô thị, vệ sinh môi trường…
Bà Tô Thị Bích Châu, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố cho biết, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố và các tổ chức thành viên đã từng bước có sự đổi mới về phương thức thực hiện với nhiều cách làm hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng công tác giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã lựa chọn các nội dung, vấn đề giám sát, phản biện xã hội phù hợp với nhiệm vụ, điều kiện và năng lực của mỗi cấp, địa phương.
Theo bà Tô Thị Bích Châu, từ kết quả thực tiễn đã chứng minh đổi mới phương thức hoạt động, lấy công tác giám sát, phản biện xã hội làm động lực phát huy dân chủ nhân dân, nâng cao chất lượng công tác vận động nhân dân của Mặt trận Tổ quốc thành phố các cấp là tất yếu phù hợp với sự phát triển chung thành phố, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. Trên cơ sở những quy định của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp Thành phố đã từng bước có sự đổi mới về phương thức hoạt động để phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố, quyền làm chủ của nhân dân, nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền các cấp thành phố trong sạch, vững mạnh./.
Xuân Khu - Hoàng Tuấn
