Thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 1/4 cho biết: Triển lãm “Nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam” sẽ diễn ra từ ngày 7 - 11/4, trực tiếp tại Bảo tàng Thành phố Cần Thơ; online tại địa chỉ website: http://trienlamvhnt.vn và http://sovhttdl.cantho.gov.vn (từ ngày 9/4 - 30/5).
Triển lãm “Nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam” trưng bày các nhạc cụ được chọn lọc và mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, bản sắc vùng miền. Ảnh: trienlamvhnt.vnTriển lãm nằm trong khuôn khổ “Liên hoan Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ III - Cần Thơ năm 2022” nhằm giới thiệu với nhân dân trong nước, bạn bè quốc tế về sự phong phú, đa dạng, độc đáo của nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam. Qua đó, Ban Tổ chức mong muốn tôn vinh bản sắc văn hóa dân tộc; quảng bá các loại hình nghệ thuật được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới nói chung, nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ nói riêng.
Triển lãm do Bảo tàng Văn hóa các Dân tộc Việt Nam và Trung tâm Triển lãm Văn hóa nghệ thuật Việt Nam thực hiện. 100 hình ảnh với các tư liệu, nhạc cụ, màn hình trình chiếu giới thiệu về nhạc cụ các dân tộc Việt Nam, hình ảnh các nghệ nhân, nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ dân tộc và trình diễn nhạc cụ truyền thống của đồng bào các dân tộc Việt Nam theo vùng, miền cả nước được giới thiệu tại đây.
Cụ thể, Triển lãm có phần trưng bày nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng núi cao và thung lũng phía Bắc (Đông Bắc, Tây Bắc). Đây là nơi cư trú của của các dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Thái, Tày, Nùng, Pà Thẻn, Hà Nhì, Lô Lô... Nghệ thuật dân gian và âm nhạc của các dân tộc phong phú, đa dạng gắn với đời sống sinh hoạt, lao động sản xuất và các dịp lễ hội của cộng đồng các dân tộc sống ở vùng núi phía Bắc. Tiêu biểu là cây đàn tính sử dụng trong âm nhạc và nghi lễ tôn giáo của người Tày, Thái; trống tang sành của người Sán Chay; khèn bè của các tộc người Thái, Lào, Lự; sưu tập trống, nhạc sóc, thanh la, não bạt, chuông lắc, lềnh pài, kèn, đàn, sáo, nhị, kèn lá, chiêng… của các dân tộc Tày, Nùng, Thái, Dao, Lô Lô, Mường...
Phần trưng bày nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ gồm một số hình ảnh thể hiện cảnh quan vùng đồng bằng gắn với hình ảnh đình làng, ao làng, sân khấu rối nước dân gian, chiếu chèo, chầu văn, quan họ; trong đó có hình ảnh biểu diễn các loại nhạc cụ mang bản sắc của người Kinh như: sinh tiền, sáo, nhị, trống trò, thanh la, não bạt, đàn bầu…
Vùng duyên hải miền Trung là địa bàn cư trú của người Chăm. Trong cuộc sống hàng ngày cũng như lễ hội, âm nhạc vừa là linh hồn, nghi thức và là phương tiện cầu nguyện, giao tiếp với thần linh. Điển hình là các loại nhạc cụ: trống Parnưng, trống Ghi năng, kèn Saranai… Nội dung trưng bày nhạc cụ vùng duyên hải miền Trung gồm: tổ hợp thày Ka nhi kéo nhị, biểu diễn Saranai trước hình ảnh tháp Chăm và lễ hội Kate, cô gái Chăm đội nước…
Miền Trung, Tây Nguyên trải rộng các tỉnh Quảng Nam, Quảng Bình, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đăk Nông, Lâm Đồng... Quá trình sinh tồn và phát triển, cư dân miền Trung, Tây Nguyên đã sáng tạo ra nhiều loại nhạc cụ như đán đá, ting ninh (kèn bầu), đinh tút, khèn, tù và, đinh năm, đàn ống tre, đàn T’rưng, cồng chiêng, trống… Trong đó, trống, cồng chiêng gắn bó mật thiết với cuộc sống của cư dân miền Trung, Tây Nguyên như một phần không thể thiếu trong suốt vòng đời mỗi con người và các sự kiện quan trọng của cộng đồng. Do đó, phần trưng bày về nhạc cụ miền Trung, Tây Nguyên sẽ hình ảnh thể hiện cảnh quan môi sinh vùng văn hoá buôn làng Tây Nguyên với ngôi nhà Rông và lễ hội cầu mùa. Cùng với đó là tổ hợp lễ hội mừng lúa mới, tượng nam, nữ mặc trang phục các dân tộc ở Tây Nguyên đang nhảy múa xoang và đánh cồng chiêng cùng sưu tập cồng chiêng, trống, đàn T’rưng, kèn bầu, đán đá, ting ninh (kèn bầu), đinh tút, khèn, tù và, đinh năm, đàn ống tre…
Vùng đồng bằng Nam Bộ là nơi cư trú chủ yếu của các dân tộc: Kinh, Hoa, Khmer Nam Bộ và Chăm. Người Khmer Nam Bộ có một kho tàng nhạc cụ phong phú và đặc sắc tiêu biểu là nhạc cụ ngũ âm. Phần không gian trưng bày vùng Nam Bộ sẽ thể hiện dàn nhạc ngũ âm của dân tộc Khơmer, nhạc cụ sử dụng trong Đờn ca tài tử; cảnh quan môi sinh vùng văn hoá Nam Bộ với phum sóc, ngôi chùa, miệt vườn, kênh rạch. Các hiện vật gắn với ngôi chùa và các nhạc cụ như dàn nhac ngũ âm, dàn nhạc đờn ca tài tử…
Triển lãm còn có khu trưng bày triển lãm nhạc cụ truyền thống đặc trưng của các tỉnh, thành phố gồm Cần Thơ, Đắk Lắk, Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hậu Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Tây Ninh, An Giang, Bạc Liêu…
Thanh Giang
