Rộn ràng Lễ dâng y Kathina ở chùa Som Rong

Với cộng đồng người Khmer Nam bộ, chùa không chỉ là trung tâm sinh hoạt tôn giáo mà còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa. Các hoạt động lễ hội hầu hết đều gắn với ngôi chùa, đặc biệt là lễ dâng y Kathina, một trong những lễ lớn của đồng bào Khmer được tổ chức trong khoảng thời gian từ 15/9 đến 15/10 âm lịch hàng năm.

Lễ dâng y Kathina (còn gọi là Lễ dâng y cà sa) là nghi lễ mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người Khmer, thể hiện ước nguyện về sự bình an, yên ấm cho gia đình, phum sóc, cầu cho mưa thuận gió hòa và là tấm lòng thành kính, dâng áo cà sa cũng như nhiều vật dụng sinh hoạt đến các chư tăng.

"Kathina" theo ngôn ngữ kinh điển của Phật giáo Nam Tông, dùng trong việc chép kinh cùng tụng niệm có nghĩa là sự vững bền, chặt chẽ. Lễ dâng y của Phật tử người Khmer sẽ gieo nhiều phúc đức và việc người nhận y áo là các nhà sư, sẽ viên mãn trong quá trình tu tập.

Trong năm, mỗi chùa Khmer đều tổ chức Lễ dâng y Kathina một lần. Đến thăm chùa Som Rong (tên đầy đủ là Bôtum Vong Sa Som Rong (Phường 5, thành phố Sóc Trăng) đúng vào ngày lễ Kathina, chúng tôi được hòa mình vào các nghi thức trang trọng cũng như trải nghiệm nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer nơi đây.

Theo Thượng tọa Lý Minh Đức, Đại biểu Quốc hội, Phó trưởng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Sóc Trăng, Trụ trì chùa Som Rong thì ngôi chùa là nơi sinh hoạt văn hóa, giáo dục, tâm linh tín ngưỡng của cộng đồng, lưu giữ văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer. Sau 2 năm dịch bệnh, kết thúc mùa an cư kiết hạ (thời gian 3 tháng sư, tăng tập hợp tại một ngôi chùa để chuyên tâm tu học) lễ Kathina năm nay tại chùa được tổ chức trong không khí vui tươi phấn khởi hơn.

Nhiều gia chủ đăng ký nghinh lễ dâng lên Tam bảo (Phật, Pháp, Tăng) tứ vật dụng, nhất là các lễ vật thiết yếu dùng trong nhà chùa và dùng trong sinh hoạt của chư tăng như: Áo cà sa, bình bát để sư khất thực, nhu yếu phẩm, tập viết… Đây là những vật phẩm để chư tăng dùng trong học tập và sinh hoạt hằng ngày, trong đó chiếc áo cà sa là lễ vật rất quan trọng không thể thiếu.

Diễn ra theo đúng các nghi thức truyền thống, từ đầu giờ chiều chúng tôi đã bắt gặp nhiều đoàn xe hoa của Phật tử nối nhau diễu hành trên khắp các nẻo đường dẫn về chùa Som Rong. Vào sân chùa, Phật tử sẽ nhiễu y ba vòng xung quanh chánh điện sau đó tập trung quanh các hòa thượng, các tỳ kheo tăng thọ y cà sa Kathina, thực hiện các nghi lễ chính.

Trong gian chánh điện là các nghi thức quan trọng khác của lễ  Kathina như: Lễ quy y Tam Bảo, lễ dâng hoa cúng dường Tam Bảo và thọ trì quy giới, chư Tăng và Phật tử làm lễ bái Tam Bảo, nghe thuyết pháp về “Quả báu dâng y Kathina”, dâng y Kathina, dâng tứ vật dụng tới tăng đoàn... Sau các nghi thức này, chư tăng tụng kinh cầu an, chúc phúc tới gia đình các Phật tử, chia phúc tới thân quyến.

Anh Quách Thanh (Phường 5, thành phố Sóc Trăng) là Phật tử của chùa Som Rong cho biết, năm nay gia đình anh đứng ra tổ chức nên các công việc chuẩn bị diễn ra từ nhiều ngày trước. Cách lễ chính 2 đến 3 ngày, bà con hàng xóm cùng chung tay chuẩn bị phần lễ nghinh cúng, cắm hoa hay làm bánh... Những người khác lại chuẩn bị sân khấu để biểu diễn các hoạt động văn nghệ truyền thống. Những vật phẩm gia đình anh Quách Thanh chuẩn bị dâng lên trong ngày lễ cũng rất đa dạng, ngoài lễ vật truyền thống như áo cà sa, bình bát để sư sãi khất thực, tập, viết, còn có đồ ăn, thuốc men…

Sau các nghi lễ long trọng của Lễ dâng y Kathina, trong không gian quanh chùa Som Rong, nhiều hoạt động văn hóa dân gian được tổ chức như hát dù kê, biểu diễn nghệ thuật, múa trống Sadăm, Chằn, chúc phúc, nhạc ngũ âm… Nhiều hoạt động vui chơi giải trí khác về đêm cũng được tổ chức, phục vụ đông đảo bà con Phật tử và du khách.

Dâng y Kathina là nét đẹp văn hóa truyền thống trong đời sống cộng đồng người Khmer Nam bộ. Cùng ý nghĩa thể hiện thiện tâm của phật tử đối với việc hộ trì tăng đoàn, Lễ dâng y Kathina còn có ý nghĩa cầu cho phum, sóc yên ấm, gia đình bình an. Đây cũng là dịp cộng đồng tổ chức quyên góp tu sửa trường học, đường sá, nhà tăng, nhà hội..., góp phần bảo tồn, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, tăng cường sự đoàn kết giữa chư tăng, phật tử trong phum, sóc.

Thu Hương