Đối với người dân ở thôn Lao Hầu, xã Thanh Bình, huyện Mường Khương (Lào Cai), bà Lồ Lài Sửu được mệnh danh là “kho tàng văn hóa sống” của dân tộc Bố Y. Hơn 25 năm qua, bà Sửu đã dành trọn tâm huyết để sưu tầm những làn điệu dân gian truyền thống, truyền dạy cho lớp trẻ, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc...
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu truyền dạy các điệu múa, bài hát dân ca cho thế hệ trẻ. Ảnh: Trọng Chính
Sớm được hòa mình vào những bài hát ru, điệu múa, điệu giao duyên… của dân tộc Bố Y nên khi lớn lên, bà Lồ Lài Sửu (sinh năm 1963) đã có sẵn niềm đam mê đặc biệt với văn hóa truyền thống. Bà Sửu cho biết: “Người Bố Y có di sản văn hóa truyền thống rất phong phú song đang dần bị mai một trước sự phát triển của cuộc sống hiện đại. Ý thức được điều này, hơn 25 năm qua, tôi đã chủ động sưu tầm những bài dân ca Bố Y từ các bậc cao niên để vừa hát, vừa dịch sang tiếng Việt”.
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu trực tiếp cắt, may bộ trang phục của dân tộc mình. Ảnh: Trọng Chính
Bà Sửu chia sẻ: “Bản thân tôi có thể tự hát 60 bài hát dân ca Bố Y phổ thông nhất như hát núi, hát hoa, hát với cô tiên, hát mở con mương, hát cảm tạ trâu thần, hát giao duyên 12 tháng... Tôi cũng sáng tác nhiều bài hát có nội dung tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, ngợi ca tinh thần đoàn kết cộng đồng, xây dựng nông thôn mới…”.
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu vận động đồng bào thường xuyên sử dụng trang phục truyền thống của dân tộc Bố Y. Ảnh: Trọng Chính
Mỗi khi địa phương tổ chức các chương trình văn nghệ hoặc đi giao lưu ở địa phương khác, bà Sửu thường múa, hát cho đồng bào nghe và được mọi người đón nhận, yêu mến. Để làm phong phú kho tàng văn hóa truyền thống của dân tộc, bà Sửu còn đặt lời mới cho những làn điệu dân ca và biên đạo các điệu múa truyền thống.
Những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Bố Y đã được khôi phục thông qua các buổi trao truyền dạy hát, dạy múa tại Nhà văn hóa thôn Lao Hầu. Ảnh: Trọng Chính
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu thành lập đội văn nghệ thôn gồm 30 thành viên đủ mọi lứa tuổi để mọi người cùng nhau học hát, học múa và tham gia các hoạt động văn hóa. Ảnh: Trọng Chính
Bà Tráng Minh Hoa, Bí thư Đảng ủy xã Thanh Bình cho biết: “Nghệ nhân dân gian Lồ Lài Sửu có nhiều công lao trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Bố Y, góp phần đưa những nét đặc sắc của người Bố Y cùng hòa điệu với các dân tộc khác, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam”.
Nghệ nhân ưu tú Lồ Lài Sửu lưu lại những nét đẹp văn hóa của dân tộc hiện hữu trong cuộc sống hằng ngày của đồng bào dân tộc Bố Y. Ảnh: Trọng Chính
Với những đóng góp của mình, năm 2013, bà Sửu đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tặng bằng khen vì thành tích đặc biệt xuất sắc trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; được tặng kỷ niệm chương vì sự nghiệp phát triển các dân tộc. Cũng trong năm 2013, bà Sửu vinh dự được Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam công nhận danh hiệu Nghệ nhân dân gian. Năm 2015, bà Sửu được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú…
Hoàng Tâm – Trọng Chính
