Ngày rằm tháng 7 của đồng bào Tày, Nùng

Cứ đến trung tuần tháng 7 âm lịch hàng năm, gia đình chị Hoàng Thị Hạnh, xóm Phja Thắp, xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng và các hộ dân trong xóm, lại tạm gác mọi công việc đồng áng để chuẩn bị đón rằm tháng 7. Mọi người dân quây quần làm bánh gai, thịt vịt để cúng tổ tiên, chuẩn bị đồ lễ để “đi tái” nhà ngoại.  

Làm bánh gai để cúng tổ tiên.

Tết rằm tháng 7 năm nay được gia đình chị Hạnh chuẩn bị từ ngày 12 - 13 âm lịch. Bánh gai - một món ngon nổi tiếng của Cao Bằng, là món bánh không thể thiếu để dâng lên tổ tiên, được các hộ gia đình làm đầu tiên. Để làm một chiếc bánh gai ngon, phải chuẩn bị các nguyên liệu: Lá gói (lá chuối), gạo nếp, lá gai, đỗ xanh, đường phên. Lá gai được phơi khô, loại bỏ xơ, nấu nhừ rồi giã nhuyễn thành bột. Gạo nếp ngâm nước 1 đêm, rồi xay mịn để ráo nước; đậu xanh ngâm bỏ vỏ rồi nấu chín, nghiền mịn thành nhân bánh. Khi hấp chín, bánh gai được vuốt thẳng ra và lau khô với ý nghĩa để mọi người dân được nghỉ ngơi thanh thản sau khi đã thu hoạch một vụ mùa vất vả, mong muốn có một cuộc sống bình yên.

Mâm cỗ cúng tổ tiên trong ngày rằm tháng 7 gồm có bánh gai, thịt vịt và hoa quả. Người Tày, Nùng có câu: “Bươn chiêng kin nựa cáy, bươn chất kin nựa pết” (nghĩa là: Tết tháng Giêng ăn thịt gà, Tết tháng 7 ăn thịt vịt). Theo truyền thuyết, vịt được coi là con vật thiêng trong tâm linh của người Tày, Nùng, vì con vịt là vị sứ giả của mường trần gian với mường trời. Con vịt có công cõng gà trống vượt biển (khảm hải) đi cống sứ mường trời vào ngày rằm tháng 7 hằng năm, để cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu cho người nông dân.

Phụ nữ Tày về nhà mẹ đẻ để sửa soạn cúng tạ ơn ông bà, tổ tiên.