Tinh túy trong rượu cần của người M'nông

Dân tộc Chăm chẳng những đã sáng tạo nên nhiều kiệt tác điêu khắc và kiến trúc đền tháp còn lưu lại trên dải đất miền Trung mà còn bảo lưu nhiều di sản văn hóa phi vật thể quý báu như lễ hội, nghệ thuật diễn xướng gian, trò chơi, trang phục, ẩm thực, nghề thủ công truyền thống, tri thức bản địa... Trong kho tàng nghệ thuật diễn xướng dân gian dân tộc Chăm, các điệu múa nghi lễ mang nhiều giá trị đặc sắc, trở thành nét độc đáo nhất trong các lễ hội truyền thống dân tộc.

Hằng năm, cứ vào dịp cuối tháng 11, đầu tháng 12 dương lịch, cộng đồng dân tộc Cống ở các bản Púng Bon, Huổi Moi (xã Pa Thơm, huyện Điện Biên), bản Nậm Kè (xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé), bản Lả Chà (xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ) của tỉnh Điện Biên lại háo hức tổ chức Tết hoa mào gà (Mền Loóng Phạt Ái).

Trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, nhiều dân tộc đón Tết sớm hơn so với Tết Nguyên đán. Trong đó, người Hà Nhì thường tổ chức đón Tết tưng bừng, nhộn nhịp ngay từ đầu tháng 11 Âm lịch, với nhiều phong tục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Người Thổ là cư dân bản địa mang nặng dấu ấn văn hóa Việt Mường xa xưa, được bảo tồn tới ngày nay. Nét độc đáo đậm đà bản sắc Thổ chính là tín ngưỡng dân gian về nghi lễ nông nghiệp.

Cách thành phố Hòa Bình khoảng gần 10km theo đường quốc lộ 433, cóm Tra, xã Toàn Sơn, huyện vùng cao Đà Bắc hiện có 70 hộ dân với gần 300 nhân khẩu và 100% là người dân tộc Dao Tiền. Cuộc sống người dân ở đây đã có nhiều đổi thay song các phong tục truyền thống độc đáo của bà con vẫn được bảo tồn, gìn giữ qua nhiều thế hệ. Trong đó, một nghi Lễ từ xa xưa vẫn hiện hữu trong mỗi gia đình, dưới mỗi nếp nhà đã phần nào nói lên được nét văn hóa tín ngưỡng mang đậm bản sắc của người dân tộc Dao, đó là lễ Đặt tên.

Khi những bông lúa trên nương bắt đầu chín, đồng bào Xá Phó (Lào Cai) xem lịch, chọn ngày tốt để chuẩn bị nghi thức tổ chức ăn cơm mới. Tết cơm mới của người Xá Phó có lịch sử hơn 300 năm, đến nay vẫn được bà con đồng bào Xá Phó duy trì và bảo tồn, trở thành nét văn hóa độc đáo trong cuộc sống thường nhật của họ. Để năm sau mùa màng tươi tốt, người Xá Phó thường tổ chức Tết cơm mới từ tháng Tám âm lịch.

Ngày 17/11, Bảo tàng tỉnh Sơn La tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm “Sắc màu văn hóa dân tộc Dao” với sự tham gia của đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương. Đây là hoạt động ý nghĩa, thiết thực hướng tới kỷ niệm 14 năm Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23/11/2005-23/11/2019).

Đồng bào dân tộc Dao coi lễ Cấp sắc là một nghi lễ thiêng liêng, quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi một con người. Theo phong tục tập quán của người Dao Tiền ở Cao Bằng, người đàn ông phải làm lễ cấp sắc để khẳng định sự trưởng thành và vị thế của mình.