Mỗi gia đình người Khơ Mú ở xã Nghĩa Sơn, huyện Văn Chấn (Yên Bái) không chỉ có 1 hoặc 2 bếp, mà có tới...3 bếp, với các chức năng khác nhau.
Nhìn vào bếp lửa, người ta có thể đánh giá được sự giàu nghèo, sự ngăn nắp, gọn gàng của chủ nhà. Nếu như bà con các dân tộc Thái, Tày, Mường, Mông chỉ có một hoặc hai bếp lửa trong nhà thì đồng bào Khơ Mú ở đây lại có tới 3 bếp lửa được đặt tại các vị trí khác nhau, với những quy định rất rõ ràng. Bởi ngay từ khi làm được ngôi nhà mới, người Khơ Mú đã quan niệm “Con ma không sống chung nhau được thì con người cũng phải làm ba bếp, không thể chung nhau tất cả vào một bếp được”.
Với người Khơ Mú, bếp lửa được coi là trái tim của ngôi nhà. Ảnh:tinmoi.com
Theo ông Vì Văn Sang, ở Nghĩa Sơn, người Khơ Mú làm ba bếp lửa, một bếp cúng ma nhà, một bếp để tiếp khách và một bếp để đồ xôi:
Theo ông Vì Văn Sang, với người Khơ Mú thì lửa và bếp lửa là một trong những thành phần không thể thiếu của một ngôi nhà. Nếu thiếu một trong số những bếp lửa ấy thì cũng coi như vắng một thành viên, bởi lửa là sức mạnh. Tại sao người Khơ Mú tiếp khách bên bếp lửa? Ông Sang giải thích: luôn luôn trong nhà phải có lửa thì mới ấm cúng, mới thể hiện là nhà có người, nên nơi ấm áp đó, người Khơ Mú dành đón khách với tất cả sự trân trọng.
