Hà Nội đang tiếp tục nhân rộng mô hình này thông qua nhiều chương trình, nhiều cuộc vận động góp phần xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở các vùng ngoại thành.
 |
| Lễ hội Kéo lửa thổi cơm ở Đông Anh. Ảnh: TTXVN |
Đồng lòng xây dựng đời sống văn hóa
Thôn Lương Quy, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh vốn nổi tiếng là mảnh đất có bề dày văn hóa lịch sử, được bà con tiếp nối truyền thống, cùng nhau xây dựng đời sống vật chất và tinh thần phong phú và thôn được công nhận là làng văn hóa từ năm 1996. Hiếm có thôn nào cùng lúc tồn tại tới 6 câu lạc bộ văn hóa, gồm: Tuồng cổ truyền, hát dân ca, hát văn, múa lân sư rồng, trống Thăng Long và hát nhạc hiện đại. Các câu lạc bộ này duy trì hoạt động thường xuyên và thường tổ chức giao lưu văn hóa tại địa phương, thu hút đông đảo nhân dân tham gia. Đặc biệt, năm 1996, thôn đã dày công khôi phục Lễ hội Kéo lửa thổi cơm thi đã bị mai một trong thời gian dài. Lễ hội có nhiều nghi lễ độc đáo, do vậy bà con thường xuyên được mời đi biểu diễn ở các nơi, thậm chí còn vào tận miền Nam để trình diễn. Trưởng thôn Lương Quy Nguyễn Hữu Dũng cho biết: Cùng với việc phát triển các hoạt động văn hóa, người dân trong thôn còn thực hiện tốt việc gìn giữ vệ sinh môi trường, đảm bảo an ninh trật tự không để xảy ra tệ nạn xã hội, xây dựng gia đình văn hóa, phát triển giáo dục đào tạo, thực hiện việc cưới, việc tang văn minh…
Mặc dù trong thôn có tới 4.000 dân nhưng thời điểm này không có người nghiện hút, tình trạng trộm cắp hầu như không xảy ra, cơ bản các cháu đều học cấp ba và có tới 48% các cháu đỗ đại học, cao đẳng. 96% gia đình trong thôn đạt danh hiệu gia đình văn hóa. Có được kết quả đó, theo Trưởng thôn Nguyễn Hữu Dũng, do cả cán bộ và người dân cùng đồng lòng xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn truyền thống tốt đẹp hàng trăm năm nay của làng. Tự hào là quê hương Hai Bà Trưng, người dân thôn Gio Nhân Hạ, xã Tiền Phong, huyện Mê Linh luôn ý thức giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử quê hương, cùng nhau xây dựng thôn làng ngày càng khang trang, giàu đẹp. Đi cùng phát triển kinh tế, thôn Gio Nhân Hạ quan tâm phát triển đời sống văn hóa tinh thần với việc xây dựng làng văn hóa, gia đình văn hóa, các mô hình văn hóa ở khu dân cư. Bí thư thôn Gio Nhân Hạ Nguyễn Trọng Thủy tự hào, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của thôn luôn trong top đầu ở xã Tiền Phong. Các cuộc tuyên truyền vận động, đóng góp, xây dựng quỹ từ thiện, quỹ vì người nghèo, ủng hộ Trường Sa, quỹ khuyến học… người dân đều hăng hái tham gia. Cộng đồng dân cư phát huy tốt phong trào vệ sinh môi trường, đảm bảo an ninh trật tự, môi trường sinh hoạt lành mạnh, giảm thiểu tối đa các tệ nạn xã hội. Thôn Gio Nhân Hạ không chỉ là làng văn hóa tiêu biểu của huyện Mê Linh mà còn là một trong 15 làng văn hóa tiêu biểu của thành phố Hà Nội. Nhìn chung, xây dựng làng văn hóa trở thành một phong trào rộng khắp ở Hà Nội, có sự quan tâm đặc biệt của ngành văn hóa, chính quyền địa phương cũng như sự vào cuộc của người dân. Hiệu quả đem lại từ phong trào này chính là xây dựng đời sống văn hóa cơ sở lành mạnh, tạo dựng môi trường văn hóa để phát triển con người văn hóa. Thông qua xây dựng làng văn hóa đã đẩy mạnh hoạt động về nếp sống văn hóa, định hướng cho người dân sống có ý thức hơn, đẩy lùi các tệ nạn xã hội. Tuy vậy, như ông Đỗ Văn Thúy, Trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Hoài Đức cho rằng, việc gìn giữ và phát triển mô hình làng văn hóa đang gặp nhiều cái khó do một số địa phương, trong đó có huyện Hoài Đức đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ.
Lồng ghép với chương trình xây dựng nông thôn mới
Trong khi các làng văn hóa đa phần đều xây dựng và phát huy tốt các phong trào, nếp sống văn hóa nhưng gặp không ít khó khăn trong đầu tư cơ sở hạ tầng. Một giải pháp được cho là “cứu cánh” cho làng văn hóa khi các địa phương triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới. Các làng văn hóa đồng thời được thụ hưởng các lợi ích khi đường nông thôn, điện chiếu sáng, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, thông tin và truyền thông… được đầu tư từ chương trình xây dựng nông thôn mới. Thôn Yến Vỹ, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức được biết đến là nơi có lễ hội chùa Hương nổi tiếng. 70% thu nhập của người dân trong thôn là nhờ vào lễ hội, do vậy đời sống người dân tương đối phát triển. Đi cùng với phát triển kinh tế, đời sống văn hóa tinh thần của người dân thôn Yến Vỹ được chú trọng và thôn cũng được công nhận làng văn hóa tiêu biểu của thành phố Hà Nội. Ông Đào Văn Hùng, Trưởng thôn Yến Vỹ cho biết: Xã Hương Sơn đã đạt chuẩn nông thôn mới và thôn Yến Vỹ cũng được quan tâm nhiều. Thông qua chương trình này, thôn Yến Vỹ được đầu tư xây dựng một nhà văn hóa hai tầng khang trang. Tầng dưới đủ chỗ cho khoảng 600 người khi tổ chức hội nghị lớn, tầng 2 dùng để tổ chức hội họp quy mô nhỏ và một phòng đọc sách với hơn 2.000 đầu sách. Trường mầm non quy mô 15 phòng học và phòng chức năng đạt chuẩn quốc gia. Ngoài ra, đình làng, văn chỉ, đền Trình của làng được tu bổ khang trang. Thôn đã dựng được phòng chăm sóc sức khỏe ban đầu phục vụ nhân dân.
Tương tự như vậy, tại thôn Lương Quy, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh cũng huy động được hơn 8 tỷ đồng từ nhiều nguồn đầu tư xây dựng 8 tuyến đường dân sinh, đường ngắn là 200 mét, đường dài tới 2 km. Thôn Gio Nhân Hạ, xã Tiền Phong, huyện Mê Linh thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới đã phát triển tốt công tác văn hóa, xã hội, quan tâm giáo dục thế hệ trẻ, xây dựng các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, quan tâm công tác vệ sinh môi trường… Ông Nguyễn Khắc Lợi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, việc xây dựng mô hình làng văn hóa trên địa bàn thành phố hiện nay thông qua Chương trình 04 của Thành ủy Hà Nội “Phát triển văn hóa – xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2016 – 2020”. Bên cạnh đó, chương trình xây dựng nông thôn mới của thành phố đầu tư cho các xã, huyện ngoại thành cũng là đầu tư cho các làng văn hóa. Việc xây dựng làng văn hóa được gắn với xây dựng nông thôn mới và tiêu chí xây dựng nông thôn mới cũng đáp ứng tiêu chí xây dựng làng văn hóa. Vì vậy, điều kiện xây dựng làng văn hóa hiện nay thuận lợi hơn khi thành phố có sự đầu tư cơ sở vật chất cụ thể, thậm chí có cả cơ chế, chính sách đầu tư cho xây dựng nông thôn mới. Điều đó đồng nghĩa giúp cả cho việc xây dựng làng văn hóa trên địa bàn thành phố tốt hơn./
Đinh Thị Thuận
TTXVN
