Lạp sườn hun khói – món ngon khó cưỡng vùng núi Tây Bắc

Lạp sườn (hay người miền nam còn gọi lạp xưởng) là đặc sản mang nét độc đáo riêng của đồng bào dân tộc Tày Nùng ở miền Cao Bằng, được làm để ăn quanh năm. Đến nhà nào vùng núi từ Lạng Sơn, Yên Bái, Cao Bằng…, chui vào nơi xó bếp ám mùi khói đen bồ bóng, thấy lủng liểng trên chái bếp những khúc lạp xưởng ngon lành trên ấy mà thèm.

Món lạp xưởng trứ danh vùng Tây Bắc ăn quanh năm lúc nào cũng thấy ngon ấy, lại hiếm khi được vận chuyển vào miền nam và chưa phổ biến với đại đa số người dùng do tính đặc sản vùng miền.
Lạp sườn Cao Bằng có mùi của nắng vùng cao, mùi của khói bã mía, thoảng mùi gừng, mùi rượu, mùi mắc mật thơm một cách đặc biệt. Chế biến cầu kỳ, làm từ thịt lợn mán đen nên chắc, ngọt, có mỡ cũng không ngán. Khi ăn có vị dai của lòng, vị ngọt của thịt nạc, vị béo của mỡ hòa quyện với nhau, ăn thật ngon miệng. Phù hợp cả ăn kèm cơm và món nhậu. Làm đãi khách hoặc làm quà tặng độc đáo. Chế biến phong phú. Có thể nấu xôi, cơm chiên (cơm rang), trứng đúc thịt, trứng cuốn lạp sườn… hoặc chấm với mù tạt vàng làm món nhậu ngon hơn cả xúc xích Đức
 

Lạp sườn vùng tùy vùng sẽ được chế biến và nêm nếm gia vị có điểm khác biệt. Lạp sườn ở Cao Bằng to hơn và được chế biến cầu kỳ hơn vùng đồng bằng. Lòng non được rửa thật sạch bằng rượu trắng. Nhân làm lạp xưởng là thịt thăn, nạc vai hoặc nạc mông, những phần ngon của thịt lợn mán đen. Thịt được băm nhỏ, tẩm ướp với gia vị, hành băm phi thơm, đặc biệt không thể thiếu hạt mắc khén cùng chút rượu tạo mùi thơm khác biệt. Nhồi nhân thật chặt vào ruột, sao cho miếng lạp xưởng tròn đều và căng mượt. Nhân được nhồi căng, đem phơi dưới nắng khoảng 3 ngày rồi treo lên gác bếp hoặc hun khói với bã mía. Hơi ấm của lửa sẽ làm lạp xường se lại, săn chắc, lại càng thơm đậm đà với mùi ngọt thoảng của bã mía. Lạp sườn được nắng, được hơi lửa, cứ ánh lên màu đỏ hồng của thịt nạc xen những đường vân trắng ngà của thịt mỡ trông thật hấp dẫn.