Buộc chỉ cổ tay- nghi thức cầu an đầu năm mới của người Vân Kiều

Buộc chỉ cổ tay- nghi thức cầu an đầu năm mới của người Vân Kiều
Cụ bà người Vân Kiều (bản Eo Bù-Chút Mút, xã Lâm Thủy, huyện Lệ Thủy (Quảng Bình)
Cụ bà người Vân Kiều (bản Eo Bù-Chút Mút, xã Lâm Thủy, huyện Lệ Thủy (Quảng Bình)

Đầu năm mới, sau 3 ngày Tết Nguyên đán, người Vân Kiều cử hành nghi thức buộc chỉ cổ tay cho mỗi thành viên trong gia đình. Chỉ dùng để buộc vào cổ tay có hai màu đỏ, đen.

Thành phần buổi lễ có tộc trưởng (người cao tuổi, đứng đầu dòng họ), già làng, trưởng bản, bà con xóm giềng, khách khứa gần xa...
Lễ vật dâng tiến bao gồm một cặp nến sáp ong, hai bát gạo, hai đĩa xôi thịt, hai hũ rượu cần, hai đĩa trầu cau đã têm, mười quả trứng gà, hương trầm và một cuộn chỉ đỏ hoặc đen (tùy vào tính chất buổi lễ) được đồng bào tách ra từ những tấm vải thổ cẩm do chính bàn tay họ dệt nên.

Tất cả được đặt ngay ngắn trên chiếc ku-tôộc (mâm đan bằng mây tre), để giữa sàn nhà gian giữa, nơi trịnh trọng nhất của ngôi nhà sàn. 
Sau khi chọn được ngày lành tháng tốt, chủ nhân buổi lễ tới tận nhà để đón thầy mo về hành lễ. Nếu đó là trẻ sơ sinh thì bố mẹ phải bế tới nhà thầy mo để tỏ lòng thành với vị chức sắc khả kính.

Đến buổi lễ, thầy mo cầm lấy cây đuốc được làm bằng thân cây dẻ chẻ nhỏ, tiến vào bếp của gia đình đó lấy lửa.

Hai cây nến trên mâm được thầy mo dùng đuốc thắp sáng lên, báo hiệu nghi lễ buộc chỉ cổ tay chính thức bắt đầu. Mọi người đến dự lễ quây quần thành vòng tròn bên mâm lễ vật, các thành viên trong gia đình đều phải lật ngửa tay phải ra chạm vào thành mâm.

Giải thích cử chỉ này, người Vân Kiều cho rằng để hồn vía người sống nối kết được với đất trời và thế giới tâm linh. Hành động chạm tay vào thành mâm biểu thị lòng thành kính, mong muốn chạm đến được cõi thâm sâu, huyền bí của thế giới thần linh.

Sau đó, thầy mo bắt đầu đọc bài cúng bằng tiếng Vân Kiều cổ. Lời cúng đặc biệt ở chỗ được cha truyền con nối và phải giữ bí mật từ đời này qua đời khác. Sau mỗi câu khấn trầm bổng, thầy mo đưa tay ra hiệu cho các thành viên trong gia đình nhấc mâm lễ vật lên rồi lại từ tốn hạ xuống, chiếc mâm cứ thế được nâng lên hạ xuống trên dưới mười lần trong suốt bài khấn.

Nội dung bài cúng được hiểu nôm na là lời cầu chúc sức khỏe, cuộc sống luôn đầy dư đức phúc và may lành, cầu xin thần linh và tổ tiên độ trì cho người được làm lễ giữ được hồn vía khỏe mạnh, tránh được tai ương và sợi chỉ buộc vào cổ tay sẽ là khắc tinh của tà ma, quỷ thần để chúng không làm hại được hồn vía người này.

Sau đó, thầy mo lấy chiếc đĩa có đựng cuộn chỉ, mân mê từng sợi nhỏ rồi cầu xin quyền năng siêu việt của thần linh nhập vào sợi chỉ để phù trợ cho người được buộc chỉ cổ tay. Nếu người được làm lễ là nam thì thầy mo sẽ gộp bảy sợi chỉ lại với nhau thành một sợi to rồi buộc vào cổ tay trái, còn là nữ thì sẽ là chín sợi và buộc vào cổ tay phải. Người thân và khách khứa đến dự lễ nếu chân thành ước muốn thì vẫn được thầy mo buộc chỉ cổ tay.

Trong lao động, sản xuất, nếu khi nào cảm thấy vướng víu, chủ nhân được phép lột sợi chỉ ra và cất giữ cẩn thận. Trường hợp chỉ bị cũ hoặc đứt mất thì không được tự ý lấy sợi khác đeo vào mà phải tới nhà thầy mo để xin được đeo lại sợi dây mới.

Không chỉ hướng đến thế giới thần linh, tổ tiên đạo hạnh, sợi chỉ của người Vân Kiều tuy là vật tượng trưng nhỏ bé nhưng khơi mở được tinh thần lớn lao, kết nối với các thế hệ. Đó cũng là lời tuyên thệ súc tích, ý nhị nhắc nhở con cháu về ý thức cội nguồn, về sự đoàn kết, tương thân tương ái hướng đến ngày mai sáng tươi.
Theo baoquangbinh.vn

Có thể bạn quan tâm